Przejdź do zawartości

SN61

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
SN61
Ilustracja
SN61-183 podczas XIV parady parowozów w Wolsztynie
Kraj produkcji

 Węgry

Producent

Ganz-MÁVAG

Lata budowy

1960 - 1975

Układ osi

B'2'

Wymiary
Masa służbowa

57,8 t

Długość

24 215 mm

Szerokość

2960 mm

Wysokość

4120 mm

Średnica kół

940 mm

Napęd
Typ silników

Ganz-Jendrassik

Liczba silników

1 x 368 kW (500 KM)

Parametry eksploatacyjne
Rodzaj przekładni

mechaniczna

Prędkość konstrukcyjna

108 km/h

Parametry użytkowe
Liczba miejsc siedzących

48+5

Liczba miejsc ogółem

111

SN61wagony silnikowe wyprodukowane dla PKP w liczbie 250 sztuk, w latach 1960-1975, w zakładach Ganz-MÁVAG na Węgrzech. Potocznie nazywane clayton, od zastosowanego kotła parowego[1].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

SN61, będący rozwinięciem wcześniej produkowanych SN52 i SN60, to wagon silnikowy, napędzany 12-cylindrowym wysokoprężnym silnikiem spalinowym typu 12 JV 17/24 systemu Ganz-Jendrassik (w końcowej serii 50 sztuk zastąpiony silnikiem Henschel) o mocy 500 KM przy 1250 obr./min. Na obu końcach wagon posiada stanowiska sterownicze i możliwe jest sterowanie wielokrotne nawet trzema pracującymi wagonami tego typu. Jeden wagon może prowadzić do trzech wagonów doczepnych (tak więc najdłuższy skład będzie złożony z 3 wagonów silnikowych SN61 i 9 wagonów doczepnych), także w okresie zimowym, ze względu na zamontowany kocioł ogrzewczy typu Clayton RO 500 (służący głównie do ogrzewania wagonów doczepnych). Sam wagon zaś ogrzewany może być przy pomocy wody z układu chłodzenia silnika.

Pudło wagonu spoczywa na dwóch dwuosiowych wózkach, z których jeden jest wózkiem napędnym, a drugi tocznym. Za przedziałem sterowniczym, nad wózkiem napędnym znajduje się przedział silnikowy. W przedziale tym znajduje się silnik spalinowy osłonięty izolowaną maską, urządzenia ssące i wydechowe, zbiornik paliwowy, wodny oraz szafy z zaworami. Do przedziału silnikowego przylega przedział bagażowy. Dalszą część wagonu zajmują dwa przedziały dla podróżnych oraz przedsionek wejściowy. Za przedziałami pasażerskimi w tylnej części wagonu znajduje się przedział ogrzewczy oraz ubikacja.

Na oszalowanie wnętrza wagonu użyto wielowarstwowej sklejki bukowej, przy czym ściany boczne w przedziałach pasażerskich i przedsionkach są politurowane, a sufit malowany na biało. W przedziale silnikowym i ogrzewczym ściany wewnętrzne pokryte są blachą aluminiową. Podłoga wagonu wykonana jest z dwóch grubych warstw specjalnie sklejanych płyt drewnianych, między którymi znajduje się warstwa materiału izolacyjnego. Całość pokryta jest płytami korkowymi i linoleum. W przedziale ogrzewczym do izolacji użyte są płyty azbestowe. Między zewnętrzną blachą, a wewnętrznym pokryciem ścian bocznych i czołowych oraz między dachem a sufitem, znajdują się arkusze izolacyjne z folii aluminiowej.

Rozstaw ławek w przedziałach pasażerskich wynosi 1600 mm. Usytuowanie siedzeń ma układ 2-2 z przejściem pośrodku wagonu. Siedzenia i oparcia wykonane są z gąbczastej masy i pokryte sztuczną skórą. Pod każdym oknem znajduje się kosz na odpadki (a w przedziale dla palących dodatkowo popielniczki). Półki na bagaż wykonane są ze stopu lekkiego i rozmieszczone są wzdłuż ścian bocznych.

Okna w ścianach czołowych zaopatrzone są w wycieraczki szyb, przy czym prawe okno posiada elektryczną wycieraczkę, zaś lewe ręczną. W czasie zimy okna są podgrzewane. Stanowisko maszynisty wyposażone jest w szybę przeciwsłoneczną. Ponadto w przedziale sterowniczym wagonu znajduje się telefon służący do porozumiewania się obsługi między sobą.

Wagon wyposażony jest w samoczynny hamulec powietrzny typu Hildebrand Knorr, w hamulec powietrzny bezpośrednio działający oraz hamulec ręczny. Najkrótsza droga hamowania wagonu obciążonego z maksymalnej szybkości na równym odcinku wynosi około 700 m.

Eksploatacja

[edytuj | edytuj kod]

Spalinowe wagony silnikowe typu SN61 były przeznaczone do obsługi pociągów podmiejskich i szybkich ekspresów. W Polsce w latach 70. prowadziły pociągi ekspresowe w tym m.in. "Tatry" z Warszawy do Zakopanego. Wraz z postępującą elektryfikacją sieci PKP wagony serii SN61 przejęły obsługę pociągów w ruchu lokalnym głównie w dawnej Dyrekcji Gdańskiej i Szczecińskiej. W latach 1976 i 1985 dwa wagony SN61-170 i SN61-537 przystosowano do prac rewizyjnych przy konserwacji sieci trakcyjnej i oznaczono nową serią SR61.

Ostatecznie wagony SN61 wycofano z planowej eksploatacji na początku lat 90. XX wieku. Dwa egzemplarze (SN61-168 i SN61-183) pozostawiono w stanie czynnym. Wagon SN61-168 zbudowany w roku 1971 znajduje się w zbiorach Skansenu taboru kolejowego w Chabówce, natomiast SN61-183 z roku 1972 stacjonuje w Szczecinie (nabyty w 2010 r. przez województwo zachodniopomorskie)[2]. Oba pojazdy są w pełni sprawne. Uczestniczą one w przejazdach okolicznościowych. Dwa SN61 (SN61-549 i SN61-86) znajdują się w skansenie w Kościerzynie, a jeden (mocno zniszczony) w Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Paweł Terczyński, Marek Ćwikła: SN61, „Świat Kolei” nr 3/1997, s.14
  2. Bohdan Jędrzejewski, Pociągi spalinowe w Zachodniopomorskiem, „Świat Kolei” nr 1/2011, s.15