Przejdź do zawartości

Starokonstantynów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Starokonstantynów
Старокостянтинів
Ilustracja
Zamek w Starokonstantynowie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 chmielnicki

Rejon

chmielnicki

Powierzchnia

40 km²

Wysokość

265 m n.p.m.

Populacja (2019)
• liczba ludności
• gęstość


34 517[1]
875,38 os./km²

Nr kierunkowy

+380-3854

Kod pocztowy

31100—31109

Położenie na mapie obwodu chmielnickiego
Mapa konturowa obwodu chmielnickiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Starokonstantynów”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Starokonstantynów”
Ziemia49°45′N 27°13′E/49,750000 27,216667
Strona internetowa

Starokonstantynów, dawniej Konstantynów (ukr. Старокостянтинів, trb. Starokostiantyniw) – dawne miasto rejonowe w obwodzie chmielnickim Ukrainy.

Miasto położone jest w widłach rzeki Słuczy i Ikopotu, które tworzą obecnie zalew. Historycznie miasto leży na Wołyniu.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Historyczny herb miasta

Historycznym herbem miasta jest herb rodziny Ostrogskich — Bakłaj. Nowoczesna wersja herbu została zatwierdzona 28 lutego 2000 roku. Autorem jest Ołeksandr Pazymski.

Miasto założone zostało w 1525 przez księcia Konstantego Ostrogskiego na miejscu innej wykupionej osady i otrzymało nazwę Konstantynów. Obecna nazwa miasta obowiązuje dopiero od XIX wieku.

Dawniej wiódł tędy czarny szlak – jedna z trzech głównych dróg najazdów tatarskich pustoszących niemal co roku Rzeczpospolitą. Z tego powodu Konstanty Wasyl Ostrogski wybudował tutaj małą twierdzę w kształcie czworoboku. W lipcu 1648 miała tu miejsce zwycięska bitwa Polaków pod wodzą księcia Jeremiego Wiśniowieckiego przeciwko zbuntowanym Kozakom.

Prywatne miasto Stary Konstantynów, własność Konstantego Wasyla Ostrogskiego położone było w 1570 roku w powiecie krzemienieckim województwa wołyńskiego[2]

Od 1569 do 1793 miejscowość leżała w granicach Korony Królestwa Polskiego, po czym została w II rozbiorze Polski zajęta przez Imperium Rosyjskie. W 1739 roku należał do klucza Konstantynów Lubomirskich[3].

W 1870 w miejscowości urodził się Jakub Weinles – polski artysta malarz, a w 1889 Mikołaj Prus-Więckowski – polski inżynier i generał Wojska Polskiego.

W roku 1918 leżał na obszarze działania oddziałów partyzanckich Feliksa Jaworskiego. Ważną postacią w tych trudnych czasach był ksiądz Anzelm Zagórski, proboszcz, organizator oświaty i komisarz powiatowy rządu Kiereńskiego, twórca Domu Polskiego.

Przez całą prawie zimę 1918 roku powiatowe miasteczko Starokonstantynów przepełnione było wypędzonymi z majątków obywatelami i bolszewickim wojskiem. Współżycie tak skrajnie różnych elementów byłoby nie do pomyślenia w czasach właściwego bolszewizmu, tj. w latach 1919, 1920 i dalszych... [4].

Na początku roku 1918 zdobyty przez żołnierzy Jaworskiego, był świadkiem m.in. defilady wojskowej przed generałem Michaelisem.

W latach 1919–1920 pod zarządem polskim, wpierw jako część okręgu wołyńskiego, a następnie okręgu podolskiego. W 1920 burmistrzem miasta został Ignacy Puławski, późniejszy poseł na Sejm II RP. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej miasto znalazło się w granicach ZSRR.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w sierpniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1200 osób. 29 listopada 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali w lesie Nowickim. Sprawcami zbrodni byli niemieccy policjanci z 320. i 304. batalionu policji oraz ukraiński 101 batalion Schutzmannschaft[3].

Według spisu ludności z 2001 roku miasto liczyło 35 206 mieszkańców.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • zamek[5] z XVI w., z przybocznym kościołem i dzwonnicą
  • obronna wieża klasztoru dominikanów górująca nad okolicą
  • klasztor kapucynów.

Edukacja i kultura

[edytuj | edytuj kod]

W Starokonstantynowie jest 9 szkół, w tym jedno gimnazjum i jedno liceum.

Miasto w literaturze

[edytuj | edytuj kod]

Starokonstantynów pojawia się w przepowiedni Wernyhory. Według niej pod miastem Polacy mają ostatecznie zwyciężyć Rosjan.

(...) Moskale dwa razy na głowę pobici zostaną: raz pod Batowem (...), drugi raz pod Starym Konstantynowem w jarze Hanczarycha zwanym.

Miasto jest też głównym miejscem, w którym odgrywa się akcja autobiograficznej książki „PożogaZofii Kossak-Szczuckiej, opisującej krwawe dzieje rewolucji bolszewickiej lat 1917–1919.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Чисельність населення (за оцінкою) на 1 вересня 2019 року // Головне управління статистики у Хмельницькій області
  2. Zbigniew Anusik, Własność ziemska w województwie wołyńskim w 1570 roku, w: Przegląd Nauk Historycznych, R. X, nr 1, (2011), s. 37.
  3. a b Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581-1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 437.
  4. Zofia Kossak, Pożoga. Wspomnienie z Wołynia 1917-1919.
  5. Starokonstantynów. [dostęp 2013-09-04].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]