Szpila (szachy)
Szpila, rentgen[a], klamra – atak na dwie bierki szachowe ustawione jedna za drugą.
Szpila przypomina związanie, a różnica polega na tym, że w jej przypadku cenniejsza bierka stoi przed bierką o mniejszej lub równej wartości. Przeciwnik musi ruszyć się cenniejszą bierką, aby jej nie stracić, tym samym odsłaniając i następnie tracąc mniej cenną bierkę. Szpilę mogą „wbić” figury długodystansowe, czyli hetman, wieża i goniec (skoczek może stworzyć widełki). Ponieważ szpila jest bezpośrednim atakiem na cenniejszą figurę, powszechnie uważa się ją za znacznie silniejszą i skuteczniejszą groźbę niż związanie. Jej ofiara przeważnie nie uniknie straty materiału (choć jest to możliwe, gdy można dać szacha którąś z zaatakowanych figur lub zasłonić figurę słabszą bierką). Szpila jest rzadsza niż związanie, ale gdy się zdarzy, zwykle jest kluczowa dla wyniku partii.
Typy szpili
[edytuj | edytuj kod]Istnieją dwa typy szpili: absolutna i względna. Przy szpili absolutnej król jest szachowany, więc gracz musi zażegnać groźbę (według zasad gry w szachy). W przypadku szpili względnej bierką atakowaną nie jest król, zatem nie trzeba jej ruszać ani zasłaniać.
Szpila względna
[edytuj | edytuj kod]Na diagramie, przy ruchu czarnych, czarny hetman jest szpilowany przez gońca białych. By nie stracić hetmana, czarne muszą się nim ruszyć; w następnym ruchu białe zdobędą wieżę. Czarne najprawdopodobniej ruszą się hetmanem, który jest cenniejszy od wieży, ale wybór należy do nich.
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Szpila absolutna
[edytuj | edytuj kod]Na diagramie, przy ruchu białych, biały król jest szpilowany przez czarnego gońca. Reguły zobowiązują białych do odpowiedzi na szacha. Gdy białe wykonają jedno z możliwych posunięć, czarne zbiją ich hetmana.
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Przykład z partii
[edytuj | edytuj kod]W partii rozegranej w 1989 roku między Nigelem Shortem a Rafajelem Wahanianem białe poświęciły gońca, żeby zbić hetmana poprzez szpilę[2]. Białe zagrały 51. Ge5+ i w tej pozycji czarne się poddały, ponieważ gdy zagrają 51...K:e5, by uniknąć natychmiastowej straty hetmana, 52.Hc3+ zdobywa go poprzez szpilę[3].
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Temat P 19. Taktyka: Szpila (klamra), Röntgen, szachmat.edu.pl
- ↑ Nigel Short vs Rafael Vaganian, chessgames.com.
- ↑ David Hooper, Kenneth Whyld: The Oxford Companion to Chess. Oxford University Press, 1992, s. 374. ISBN 0-19-280049-3.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Szpila, szachy.szczecin.pl