Tadeusz Śliwiak

Tadeusz Śliwiak
	; Tadeusz Śliwiak (1971)
Data i miejsce urodzenia	23 stycznia 1928 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	3 grudnia 1994 ; Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura piękna; teatr
	Ważne dzieła
	Widnokres; Poemat o miejskiej rzeźni;
	Odznaczenia
	Nagrody
	nagroda poetycka na Festiwalu Studenckim w Gdańsku (1961), nagroda m. Krakowa (1974), nagroda artystyczna im. Bohaterów Warszawy (1978), nagroda im. J. Przybosia (1980), nagroda Prezesa Rady Ministrów (1983), nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1987)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Tadeusz Śliwiak (ur. 23 stycznia 1928 we Lwowie, zm. 3 grudnia 1994 w Krakowie) – polski aktor i poeta, w latach 1953–1960 aktor Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, w latach 1960–1963 kierownik literacki Teatru Rozmaitości w Krakowie; autor literatury dziecięcej, dziennikarz, tłumacz.

Życiorys

Syn Władysława Śliwiaka i Anny z Wojtowiczów. Lata II wojny światowej spędził we Lwowie (gdzie ojciec był kierowcą), początkowo okupowanym przez ZSRR, a następnie przez hitlerowskie Niemcy. W 1945 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie uczęszczał do Liceum im. S. Żeromskiego i w 1947 r. zdał maturę. Podjął studia na Wydziale Lekarskim w Warszawie, które przerwał. Potem podjął studia na wrocławskiej AWF, które również przerwał. Ostatecznie w 1948 r. przeniósł się do Krakowa i rozpoczął studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej i które skończył. Wśród jego kolegów byli m.in. Zbigniew Cybulski, Bogumił Kobiela, Leszek Herdegen, Kalina Jędrusik. W czasie studiów pracował jako aktor w Teatrze Rapsodycznym (1949–1950), a następnie w Teatrze Poezji.

Po ukończeniu PWST w 1953 r. przez kilka lat pracował jako aktor Teatru Starego im. H. Modrzejewskiej w Krakowie. W 1953 podpisał rezolucję ZLP w sprawie procesu krakowskiego. W 1960 r. wycofał się z życia aktorskiego, ale nie zerwał z teatrem – był kierownikiem literackim w Teatrze Rozmaitości (1960–1963). Z grupą poetów i plastyków utworzył magazyn literacko–artystyczny Zebra. Pracował w telewizji (1962–1967 kierownik Redakcji Programów Artystycznych Telewizji Polskiej w Krakowie; w latach 1969–1976 był autorem programów dziecięcych w Ośrodku TVP w Krakowie) oraz w redakcjach Magazynu Kulturalnego (gdzie w latach 1975–1984 był redaktorem naczelnym) i Życia Literackiego (od 1952; w okresie 1967–1990 był redaktorem działu poezji).

Na przełomie lat 50. i 60. XX w. związany był z grupą poetycką Muszyna^[1]. Współzałożyciel i członek (w okresie 1967–1972) krakowskiej grupy literackiej Barbarus. Od 1977 r. współpracował z Grupą Poetów i Malarzy Łazienki. Członek Konfraterni Poetów.

Debiutował w 1947 r. wierszem Chaim we wrocławskim „Słowie Polskim”. Pierwszy tomik poetycki Drogi i ulice ogłosił w 1954 r., a rok wcześniej poemat o Mikołaju Koperniku pt. Astrolabium z jodłowego drzewa. Po nich wydał kolejne tomy oraz wiele książek dla dzieci. Tłumaczył poezję rosyjską, w tym teksty Bułata Okudżawy i poezję węgierską. Napisał wiele piosenek, w tym takie szlagiery jak Krakowska kwiaciarka i Kocaraba oraz piosenki poetyckie, np. Niebieski młyn śpiewany przez Marka Grechutę i Skaldów. Był związany z Piwnicą pod Baranami (jest autorem m.in. słynnej piwnicznej pieśni Ta nasza młodość).

Członek ZLP od 1953 r. i nowego ZLP od 1984 r. (członek Zarządu Głównego od 1985 r.). Członek PZPR od 1961 r.

Nagrody i wyróżnienia

1961 – nagroda poetycka na Festiwalu Studenckim w Gdańsku,
1974 – nagroda m. Krakowa w dziedzinie upowszechniania kultury,
1978 – nagroda artystyczna im. Bohaterów Warszawy,
1980 – nagroda im. J. Przybosia,
1983 – nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży,
1987 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia.

Odznaczony był też m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986), Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”^[2] i Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”.

Pochowany został w alei zasłużonych (lokalizacja: LXIX pas B - 2 - 8) na cmentarzu Rakowickim w Krakowie^[3].

Upamiętnienie

W Krakowie w dzielnicy Podgórze została nazwana imieniem Tadeusza Śliwiaka ulica^[4].

Twórczość

Książki i broszury

Astrolabium z jodłowego drzewa (1953)
Drogi i ulice (1954)
Co dzień umiera jeden bóg (1959)
Koncert na leśnej polanie (1959)
Imieniny pana Fleta (1961)
Wyspa galerników (1962)
Żabki z Rabki (1963)
Szczygle figle (1964)
Żywica (1964)
Poemat o miejskiej rzeźni (1965)
Lody pana Chmurki (1966)
Ptasi telewizor (1967)
Święty wtorek (1968)
Czytanie mrowiska (1969)
Ruchoma przystań (1971)
Widnokres (1971)
Rajskie wrony (1972)
Żabi koncert (1973)
Znaki wyobrażni (1974)
Totemy (1975)
Dłużnicy nadziei (1978)
Solizman (1981)
Chityna (1982)
Odmroczenia (1982)
Słownik wyrazów światłoczułych (1988)
Dotyk (1989)

Wybory wierszy

Wiersze wybrane (1975)
Poezje wybrane (1975) – Biblioteka Poetów
Płonący gołębnik (1978)
Koń maści muzycznej (1986) – Seria Małych Wyborów Poetyckich
Wiśnie rozkwitłe pośród zimy (1992) – antologia współczesnej poezji japońskiej; współautor
Uwierzyłem w człowieka (1996)
Nie dokończony rękopis (2002)

Filmografia

Dobry dzień, muzyko (1960, scenariusz)
Nieznany (1964, słowa piosenki, obsada aktorska)
Cierpkie głogi (1966, obsada aktorska)
Taki świat (1968, teksty poetyckie)
Colargol zdobywcą kosmosu (1978, słowa piosenki)
Znaki wyobraźni (1996, bohater filmu)

Inne

(1961) Droga na zachód Piosenka – słowa piosenki
(1961) Kwiecień Piosenka – słowa piosenki
(1962) Między brzegami Piosenka – słowa piosenki
(1965) Piosenka o nowym Jaśle (do konkurencji w turnieju miast Jasło-Krosno) -słowa piosenki^[5]
(1966) Cierpkie głogi Piosenka – słowa piosenki
(1982) Ta nasza młodość Piosenka: Ta nasza miłość
(1984) Przewodnik Piosenka: Ta nasza młodość
(1989) Marcowe migdały Piosenka: Ta nasza młodość
(1996) Dzień wielkiej ryby Piosenka: Kolorowa Cza-Cza
(2002) Wszyscy święci w Święta Polskie Piosenka: Ta nasza młodość

Przypisy

↑ Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. Grzegorz Gazda (redaktor). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 348–349. ISBN 978-83-01-15724-1.
↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 977. ISBN 83-223-2073-6.
↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Tadeusz Śliwiak. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
↑ Targeo – Mapa Krakowa. [dostęp 2020-07-15].
↑ Zbigniew Dranka: Zbigniew Dranka.pl „...moja lepsza strona”. 2015-03-07. [dostęp 2020-07-10].

Bibliografia

Tadeusz Śliwiak w serwisie „Biblioteka Polskiej Piosenki”. [dostęp 2012-06-21].

Linki zewnętrzne

Lwów - nawyk serca i inne wiersze (1990) w bibliotece Polona

[slownik-kierunkow-i-grup-1] Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. Grzegorz Gazda (redaktor). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 348–349. ISBN 978-83-01-15724-1.

[O-2] Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 977. ISBN 83-223-2073-6.

[3] Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Tadeusz Śliwiak. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].

[4] Targeo – Mapa Krakowa. [dostęp 2020-07-15].

[5] Zbigniew Dranka: Zbigniew Dranka.pl „...moja lepsza strona”. 2015-03-07. [dostęp 2020-07-10].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]