Tadeusz Danek
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
lekarz wojskowy |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Tadeusz Danek ps. "Tadeusz" (ur. 14 maja 1903 w Borszczowie[1], zm. 24 sierpnia 1997) – polski lekarz, żołnierz AK, „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W trakcie II wojny światowej pracował jako lekarz w Brzeżanach nieopodal Tarnopola (dystrykt Galicja, Generalne Gubernatorstwo). Był medykiem przy tamtejszym Obwodzie AK[2][3].
Tadeusz Danek zaoferował pomoc swojemu przyjacielowi żydowskiemu lekarzowi Eliezerowi Wagschalowi i jego rodzinie. Danek sprzedał pozostawione przez Wagschala pieniądze i kosztowności, aby kupić im żywność, którą narażając się na wielkie ryzyko osobiste przemycił do getta. W czerwcu 1943 r. podczas likwidacji getta w Brzeżanach Wagschal wraz z żoną i synkiem Mati uciekli z getta wraz z krewną Wagschala Helą Glazer i jej dziewięcioletnim synem Markiem, siostrzenicą Wagschala Herminą Glazer, jego wujkiem Moshe Glazer i ich przyjaciółką Rozka Lichtensztajn. Początkowo Danek myślał o ukryciu Żydów w szpitalu, w którym pracował, jednak gdy jawnie antysemicki strażnik zagroził im donosem, Danek zabrał ich do kryjówki za miastem, w pobliskim lesie. Danek namówił kierownika miejscowego gospodarstwa rolnego, aby pośredniczył między nim a Żydami i zapłacił mu za opiekę nad nimi. W miarę jak narastało niebezpieczeństwo wykrycia, Danek zorganizował dla uchodźców nową kryjówkę w ziemiance pod domem biednego rolnika. Nawet po tym, jak Danek sprzedał wszystkie kosztowności, nadal płacił z własnej kieszeni za utrzymanie uchodźców. Po wyzwoleniu Danek został wcielony do Armii Czerwonej, a po wojnie osiadł na Śląsku. Żydzi, którym uratował życie, wyemigrowali do Izraela[4].
Tadeusz Danek jest pochowany na Cmentarzu Lipowym w Gliwicach (sektorː G1, rządː 6, nr grobuː 26)[5].
21 lipca 1993 r. Instytut Jad Waszem uhonorował Tadeusza Danka medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Detale rekordu [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2023-09-05].
- ↑ Maria Szadaj i Stanisława Wałukiewicz. Pionierki bytomskiej oświaty • Tygodnik KRĄG [online], Tygodnik KRĄG, 5 września 2021 [dostęp 2023-09-05] (pol.).
- ↑ Facebook [online], www.facebook.com [dostęp 2023-09-05].
- ↑ a b Tadeusz Danek, Instytut Yad Vashem
- ↑ GROBONET - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarze komunalne w Gliwicach [online], gliwice.grobonet.com [dostęp 2023-09-05].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009
