Tymotka łąkowa

Tymotka łąkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	tymotka
Gatunek	tymotka łąkowa
	Nazwa systematyczna
	Phleum pratense L.; Sp. Pl.: 59 (1753)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tymotka łąkowa, brzanka pastewna (Phleum pratense L.) – gatunek rośliny zielnej z rodziny wiechlinowatych (traw). Występuje jako gatunek rodzimy w strefie umiarkowanej Eurazji oraz w Maroku w Afryce. Jako gatunek introdukowany rośnie na obu kontynentach amerykańskich, na Dalekim Wschodzie oraz w Australii^[3]. W Polsce gatunek jest pospolity na całym obszarze^[4].

Morfologia

Pokrój: Bylina tworząca luźne kępki złożone z licznych pędów skróconych. Osiąga wysokość do 1,5 m.
Łodyga: Źdźbła okrągłe, prosto wzniesione, podzielone na międzywęźla.
Liście: Mają kształt lancetowaty, są płaskie i matowe. Pochwy liściowe są otwarte, zachodzą na siebie brzegami. Szerokość liści dochodzi do 1 cm, języczek liściowy ma do 5 mm szerokości i jest ostro zakończony.
Kwiaty: Zebrane w walcowatą wiechę o bardzo krótkich gałązkach, przez co przypomina swoim wyglądem kłos. Wiecha ma długość zwykle do 12 cm, rzadziej nawet ponad 30 cm i grubość 4-12 mm, jest sztywna i zielona (czasami podbarwiona na fioletowo), żółto- lub szarozielona. Kłoski są jednokwiatowe, długości nieco ponad 3 mm. Plewy ok. 3 mm długości z wyrostkami ościstymi do 2,5 mm długości. Na szczycie są poprzecznie ucięte, nie wygięte, z prostą, orzęsioną linią grzbietową. Plewki błoniaste, spiczaste, gęsto pokryte włoskami^[5]. Pylniki mają żółty lub fioletowy kolor, a znamiona słupka są wachlarzowate lub piórkowate. Kwitnie w czerwcu-lipcu.
Owoc: Oplewiony ziarniak, łatwo wypada z plewek.

Biologia i ekologia

Występuje na glebach mineralnych, średnio zwięzłych oraz torfowych. Lubi stanowiska żyzne, umiarkowanie wilgotne i wilgotne, dobrze znosi zalewy. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Molinio-Arrhenatheretea (podgat. P. pratense subsp. pratense)^[6].

Ta europejska roślina została przypadkowo przeniesiona na kontynent amerykański przez pierwszych osadników. Po raz pierwszy została opisana w 1711 roku przez botanika Johna Hurda opisującego rośliny rosnące w New Hampshire. Nadał jej nazwę Hurd Grass. Obecnie roślina rośnie na większości terytorium Stanów Zjednoczonych i Kanady^[7]. Tymotka łąkowa razem z wiechliną łąkową dały poetycką nazwę stanu Kentucky nazywanego bluegrass state (pol. stan niebieskich traw)^[8].

Zastosowanie

Cenna roślina łąkowa i pastwiskowa. Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej. Jest trawą o bardzo wysokich walorach pokarmowych i smakowych. Może być stosowana na łąki i pastwiska. Nie wymaga żyznej gleby, jest odporna na mrozy, ale niezbyt dobrze znosi suszę. Dobrze znosi spasanie. Na łąkach musi być koszona przed wykłoszeniem, po wykłoszeniu bowiem szybko drewnieje i siano ma mniejszą wartość użytkową.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).
↑ ^a ^b Phleum pratense L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-07] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 404, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ MarianM. Falkowski MarianM. (red.), Trawy polskie : praca zbiorowa, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Rolwicze i Leśne, 1982, s. 351-352, ISBN 83-09-00593-8, OCLC 10062340 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Timothy, Aden Brook. [dostęp 2015-01-04]. (ang.).
↑ Hugh Brogan: The Penguin History of the United States of America. London: Penguin Books, 2001, s. 752. ISBN 978-0-14-025255-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).

[powo-3] Phleum pratense L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-07] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 404, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[falkowski-5] MarianM. Falkowski MarianM. (red.), Trawy polskie : praca zbiorowa, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Rolwicze i Leśne, 1982, s. 351-352, ISBN 83-09-00593-8, OCLC 10062340 .

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[7] Timothy, Aden Brook. [dostęp 2015-01-04]. (ang.).

[8] Hugh Brogan: The Penguin History of the United States of America. London: Penguin Books, 2001, s. 752. ISBN 978-0-14-025255-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]