Wielkopole (powiat krasnostawski)
50°57′32″N 23°01′53″E/50,958889 23,031389| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-315[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LKS |
| SIMC |
0888416[5] |
Położenie na mapie gminy Gorzków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krasnostawskiego  | |
| 50°57′32″N 23°01′53″E/50,958889 23,031389[1]
| |
Wielkopole – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, w gminie Gorzków[5][6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa zamojskiego. Przez miejscowość przepływa rzeka Żółkiewka, dopływ Wieprza. Wielkopole pojawia się w źródłach pisanych już w 1439 roku jako Wola Gorzkowska. Nazwa Wyelopolye została użyta po raz pierwszy w 1448 roku.
Wieś stanowi sołectwo gminy Gorzków[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 roku) wieś liczyła 211 mieszkańców[8].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do XIX w. wieś znana jako Wielgiepole lub Wielgopole. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1419. Położona była ona wówczas w staropolskim powiecie krasnostawskim[9].
Wzmiankowana w 1448 roku jako Wyelopolye w zatwierdzeniu uposażenia parafii w Krasnymstawie przez starostę krasnostawskiego Hryćka Kierdeja.
Wedle rejestru poborowego z 1578 roku miała zaledwie 2 łany (33, 6 ha) gruntów uprawnych[9]. Według spisu z roku 1827 wieś liczyła 19 domów ze 154 mieszkańcami[10]. Spis z roku 1921 wykazywał już 40 domów oraz 264 mieszkańców, w tym 2 Żydów i 3 prawosławnych. W końcu XIX w. funkcjonował tu młyn wodny i tartak.
W XV i XVI wieku majątek (wraz z Gorzkowem) należał do rodu Gorzkowskich. Później należał m.in. do króla Jana III Sobieskiego, który miał sadzić na terenie parku lipy. W pierwszej połowie XIX wieku dobra gorzkowskie były własnością Józefa Anzelma Błeszyńskiego (~1795–1855) herbu Oksza[11], który mieszkał w Wielkopolu. Józef Anzelm, potomek w prostej linii Mieszka I[12], był naczelnikiem powiatu krasnostawskiego, a wcześniej kapitanem artylerii Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego[13]. Jego córka Klotylda (~1826–1906), dziedziczka dóbr gorzkowskich, wyszła w 1856 roku za mąż za Teodora Aleksandra Kosteckiego (1817–1892) herbu Leszczyc, najstarszego syna Franciszka Kosteckiego i Tekli z domu Modzelewskiej, i brata m.in. Wincentego Kosteckiego. Najmłodsza córka Kosteckich, Józefa (1862–1947) wyszła za Eustachego Suchodolskiego (~1843–1910) herbu Janina. Oboje byli właścicielami Wielkopola[14]. Tutaj rodziły się wszystkie ich dzieci (co najmniej siedmioro) w latach 1880–1902[15].
Po śmierci Eustachego, w 1912 roku majątek przeszedł na własność niemieckich kolonistów Krugerów. Od tych ostatnich w roku 1913 całość dóbr wykupił Leonard Kazimierz Plewiński z Orchowca. Po wojnie, na mocy dekretu PKWN z roku 1944 majątek Wielkopole przeszedł na Skarb Państwa. W budynku dworu do 2007 roku mieściła się szkoła podstawowa.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Zespół parkowo-dworski
W Wielkopolu znajduje się zespół parkowo-dworski. Zespół zabytkowy obejmuje: dwór, park krajobrazowy, ogrody, część gospodarczą z czterema budynkami oraz młyn wodny.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146545
- ↑ Wieś Wielkopole w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-15].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1449 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-20].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-20].
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Gorzków. Urząd Gminy Gorzków. [dostęp 2016-02-20].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b Bondyra 1993 ↓, s. wg indeksu.
- ↑ Wielkopole 1(4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 347.
- ↑ Błeszyński z Błeszna h. Oksza. W: Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861. Elżbieta Sęczys (oprac.). Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2007, s. 30. ISBN 978-83-7181-450-1.
- ↑ Marek Minakowski, Fragment drzewa genealogicznego Józefa Błeszyńskiego pokazujący jego pokrewieństwo z Mieszkiem I [online] [dostęp 2024-10-24].
- ↑ Marek Minakowski, Nekrolog Józefa Błeszyńskiego w Nekrologii [online] [dostęp 2024-10-24].
- ↑ Marek Minakowski, Nekrolog Eustachego Suchodolskiego [online] [dostęp 2024-10-24].
- ↑ Marek Minakowski, Profil i drzewo genealogiczne Józefa Błeszyńskiego [online] [dostęp 2024-10-24].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806 [dostęp 2019-03-07].
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Części wsi |
|
