محمد علی رجائی

محمد علی رجائی
(فارسی وچ: محمد علی رجائی)


جم	15 جون 1933 ^[۱] قزوین
وفات	30 اگست 1981 (48 سال)^[۱]^[۲]^[۳] تہران
وجہ وفات	انفجاری آلہ
طرز وفات	مردم کشی
شہریت	ایران
جماعت	حزب جمہوری اسلامی
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان ، استاد
پیشہ ورانہ زبان	فارسی
دستخط




ترمیم

محمد علی علی رجائی (فارسی: محمدعلی رجائی ؛ 15 جون 1933 – 30 اگست 1981) ابوالحسن بنی صدر دے ماتحت وزیر اعظم د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دینے دے بعد 2 تو‏ں 30 اگست 1981 تک ایران دے دوسرے صدر رہ‏‏ے۔ اوہ 11 مارچ 1981 تو‏ں 15 اگست 1981 تک وزیر خارجہ وی رہے ، جدو‏ں کہ اوہ وزیر اعظم رہ‏‏ے۔ اوہ 30 اگست 1981 نو‏‏ں وزیر اعظم محمد جواد باہنر دے ہمراہ اک بم دھمادے ميں ماریا گیا سی۔

مڈھلا جیون تے تعلیم

محمد علی رجائی 15 جون 1933 نو‏‏ں قزوین، ایران وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دے والد، عبدالصمد نامی اک دکاندار، دا انتقال اس وقت ہويا جدو‏ں اوہ 4 سال دا سی۔ انہاں نے سولہ یا ستاراں سال د‏‏ی عمر وچ فضائیہ وچ شمولیت اختیار کيتی۔^[۴] 1959 وچ انہاں نے تربیت معلم یونیورسٹی تو‏ں تعلیم د‏‏ی ڈگری دے نال گریجویشن کيتا۔ انہاں نے ریاضی دے استاد دے طور اُتے کم کيتا۔

سیاسی کیریئر

اسلامی انقلاب تو‏ں پہلے

تہران منتقل ہونے دے بعد، رجائی شاہ مخالف تحریک وچ شام‏ل ہو گئے تے آیت اللہ محمود تلغانی تے فدائی گروپ دے نال وابستہ رہے ۔ اک زمانے وچ وڈے پیمانے اُتے علما مخالف پیپلز مجاہدین آف ایران (MKO) دے رکن ، رجائی اپنے کھبے بازو دے رجحان دے خلاف ہو گئے تے 1960 وچ ایران د‏‏ی آزادی د‏‏ی تحریک وچ شام‏ل ہو گئے ۔ اسنو‏ں شاہ د‏‏ی افواج نے اپنی مخالفانہ سرگرمیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ دو بار گرفتار کيتا سی تے شاہ دے تفتیش کاراں د‏‏ی طرف تو‏ں تشدد دا نشانہ بننے دا بیان کردے ہوئے اقوام متحدہ وچ اپنے ننگے پیر مشہور سن ۔ انہاں د‏‏ی طویل ترین حراست وچ مئی 1974 تو‏ں 1978 دے آخر تک توسیع کيتی گئی۔ ^[۵]^[۶]^[۷]^[۸]^[۸]

اسلامی انقلاب دے بعد

اوہ ایرانی انقلاب وچ سرگرم عمل سی تے ایرانی یونیورسٹیاں نو‏‏ں امریک‏‏ی تے یورپی اثرات تو‏ں پاک کرنے د‏‏ی تحریک وچ اک رہنما سی، جسنو‏ں بعد وچ ثقافتی انقلاب کہیا گیا ۔ [ حوالہ درکار ] رجائی اسلامی انقلاب د‏‏ی کامیابی دے بعد اہ‏م عہدےآں دے لئی مقرر کيتا گیا تھا. عہدے تھلے لکھے سن :

وزارت تعلیم (ایران) دے وزیر د‏‏ی حیثیت تو‏ں
اسلامی مشاورتی اسمبلی دے امیدوار دے طور پر
بطور وزیراعظم
بطور صدر [7]
وزارت تعلیم

فائل:Rajai Khomeinis.jpg

رجائی، احمد خمینی ، تے روح اللہ خمینی۔

شروع وچ ، غلام حسین شکاوہی وزیر تعلیم سن، تے راجائی انہاں دے چانسلراں وچو‏ں سن ۔ شکاوہی دے علالت د‏‏ی وجہ تو‏ں مستعفی ہونے دے بعد، محمد علی رجائی نو‏‏ں وزارت تعلیم دا نگران مقرر کيتا گیا۔ انہاں دا تعارف محمد جواد بہونار نے کروایا، تے اوہ 18 شہریوار مہینے تو‏ں 7 مہر تک وزارت تعلیم دے نگران بن گئے۔1357 شمسی اُتے ۔ آخر کار مہدی بازرگان نے انہاں نو‏ں اپنی کابینہ وچ وزیر تعلیم دے طور اُتے پیش کيتا۔ وزارت تعلیم وچ انہاں دے پروگراماں وچ سہولیات د‏‏ی منصفانہ تقسیم، عملے دے درمیان مالیات د‏‏ی منصفانہ تقسیم، استاداں نو‏‏ں تعلیم دینے دے مراکز د‏‏ی اصلاح، مسلم معاشرے دے لئی اک موزاں تدریسی نظام د‏‏ی تشکیل، استاداں تے شاگرداں دے درمیان اسلامی اخلاقیات نو‏‏ں فروغ دینا، انہاں دے درمیان اچھے تعلقات د‏‏ی تشکیل شام‏ل سن ۔ والدین تے استاداں تے اسلام دے مطابق استاداں د‏‏ی عزت دا احترام۔ راجائی دے لئی ایہ نظام الاوقات بہت اہ‏م سن، تے اس نے انہاں نو‏‏ں سمجھنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اوہ نو ماہ تک وزارت دے انچارج رہ‏‏ے۔ سب تو‏ں اہ‏م کامیابیاں تمام اسکولاں د‏‏ی مستقل مزاجی تے امتیازی سلوک تے اختلافات نو‏‏ں دور کرنے د‏‏ی کوشش کرنا سن۔ انہاں نے تعلیمی کتاباں دے مندرجات نو‏‏ں بدلنے د‏‏ی کوشش وی د‏‏ی تے کوششاں وی کیتیاں۔ان دے مواد د‏‏ی اسلامائزیشن ۔

وزیر اعظم دے طور اُتے تقرری

1979 وچ راجائی نے تحریک آزادی نو‏‏ں خیرباد کہہ دتا۔ [1] دے بعد ایرانی انقلاب ، اوہ وچ تعلیم دا قلمدان سونپیا گیا کہ حکومت دا مہدی بازرگان ، تے بازرگان د‏‏ی کابینہ نے نومبر 1979 6 اُتے استعفی دے دتا اے، بھانويں اوہ استعفی تے اگست 1980 تو‏ں 12 تک د‏‏ی پوسٹ وچ رہے اوہ وزیراعظم بنے تاں نئيں تھا. بنی صدر د‏‏ی صدارت دے بعد، 5 ماہ دے بعد، اس نے رجائی نو‏‏ں اس عہدے دے لئی نامزد کیا، تے پارلیمنٹ نے انہاں نو‏ں ووٹ دتا، اس نے خداپناہی نو‏‏ں وزیر خارجہ، محمد رضا مہدوی کنی نو‏‏ں وزیر داخلہ تے جواد فکوری نو‏‏ں وزیر دفاع مقرر کيتا۔ انہاں د‏‏ی وزارت عظمیٰ دے دوران، ایران عراق جنگشروع ہويا تے انہاں د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی پہلی پالیسی ’’فتح تے دفاع‘‘ بن گئی۔ اوہ 2 اگست 1981 تک اس عہدے اُتے رہے جدو‏ں اوہ ایران دے دوسرے صدر بنے۔ [ حوالہ درکار ]

صدارت

بنی صدر دا 22 جون 1981 نو‏‏ں پارلیمنٹ نے مواخذہ کيتا تے خمینی نے محمد بہشتی تے بعد وچ عبدالکریم موسوی اردبیلی د‏‏ی سربراہی وچ 6 افراد د‏‏ی اک عارضی صدارتی کونسل دا انعقاد کيتا۔ راجائی اس کونسل دے ارکانہاں وچو‏ں اک سی۔ انہاں نے 1981 وچ صدارتی انتخابات دے لئی خود نو‏‏ں نامزد کيتا۔ اوہ 91% ووٹ حاصل کرنے دے بعد اسلامک ریپبلکن پارٹی تو‏ں پہلے صدر سن ۔ اوہ 2 اگست 1981 نو‏‏ں حلف برداری دے بعد باضابطہ طور اُتے صدر بن گئے۔ انہاں نے محمد جواد بہونار نو‏‏ں اگلے وزیر اعظم بننے دے لئی پارلیمنٹ وچ نامزد کيتا۔ پارلیمنٹ نے بہونار نو‏‏ں ووٹ دتا تے اس نے نويں حکومت تشکیل دتی۔

قتل

مرکزی مضمون: 1981 ایرانی وزیر اعظم دے دفتر اُتے بمباری۔

30 اگست 1981 نو‏‏ں صدر رجائی نے وزیر اعظم محمد جواد بہونر دے نال ایران د‏‏ی سپریم ڈیفنس کونسل دا اجلاس منعقد کيتا ۔ عینی شاہدین نے بعد وچ دسیا کہ اک قابل اعتماد معاون کانفرنس روم وچ اک بریف کیس لایا، اسنو‏ں دونے رہنماواں دے درمیان رکھیا تے فیر چلا گیا۔ اک ہور شخص نے کیس کھولیا، جس نے اک بم پھوڑا جس تو‏ں کمرے وچ اگ لگ گئی تے راجائی، بہونار تے تن ہور افراد ہلاک ہو گئے۔ [10] [ مکمل حوالہ درکار ] ایہ حملہ ہفت تیر بم دھماکے دے دو ماہ بعد ہويا ۔ قاتل د‏‏ی شناخت مسعود کشمیری دے ناں نال ہوئی اے جو ایران دے عوامی مجاہدین دا کارکن سی۔(جسنو‏ں MKO، MEK تے PMOI دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے )، جو اک ریاستی سیکورٹی اہلکار دے بھیس وچ وزیر اعظم دے دفتر وچ گھس آئے سن ۔ رجائی نو‏‏ں بہشت زہرا وچ دفن کيتا گیا ۔ [ حوالہ درکار ]

سیاسی عہدے

رجائی دے سیاسی پروگرام آئینی قانون د‏‏ی اک شکل اُتے مبنی سن جس وچ اسلام دے لئی استحقاق دا مقام شام‏ل سی۔ انہاں نے ولایت فقیہ اُتے زور دیندے ہوئے اس گل اُتے اصرار کيتا کہ ریاست دے کنٹرول وچ رہنے والےآں دا مسلما‏ن ہونا ضروری اے ، تے ایہ ضروری سمجھیا کہ حکومت اسلامی انقلابی گارڈ تے اسلامی انقلابی عدالت جداں ادارےآں دے نال تعاون کرے ۔ اوہ لوکاں د‏‏ی آزادی دا احترام کردے سن کیونجے ایہ اسلامی قانون د‏‏ی خلاف ورزی نئيں کردا سی تے اپنے دور وچ اک مستقل حکومت بنانے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔ [11]

حوالے

باہرلےجوڑ

[42ba798da20e2b94412b74cf2eff6e27abb91d5f-1] ۱.۰ ^۱.۱ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/56927117 — subject named as: Mohammad Ali Rajai — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷

[1d7e72599877ad07a75d810c3246a9fd7fd5dece-2] Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Mohammad-Ali-Rajai — subject named as: Mohammad Ali Rajai — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica

[afe62fcd72a7b989a8ef4dc1eec65f34d34b462c-3] subject named as: Mohammad Ali Rajai — Munzinger person ID: https://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000016051

[Chehabi1990-4] Houchang E. Chehabi (1990). Iranian Politics and Religious Modernism: The Liberation Movement of Iran Under the Shah and Khomeini. I.B.Tauris, 87. ISBN 978-1-85043-198-5.

[:1-5] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے :1 لئی۔

[:2-6] «Documentary Biography of President Mohammad Ali Rajai». Islamic Revolution International Center. ۲۰۱۶-۱۱-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۶-۱۱-۰۲. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)

[enbr-7] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے enbr لئی۔

[:0-8] ۸.۰ ^۸.۱ Kihss، Peter (۱۹۸۱-۰۹-۰۱). «Obituaries | Mohammad Ali Rajai, Iran's President». New York Times. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۵-۰۵-۲۴. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

سیاسی عہدہ
پیشرو Mehdi Bazargan	Prime Minister of Iran 1980–1981	جانشین Mohammad Javad Bahonar
پیشرو Karim Khodapanahi (Acting)	Minister of Foreign Affairs (Acting) 1981	جانشین Mir-Hossein Mousavi
پیشرو Abulhassan Banisadr	President of Iran 1981	جانشین Ali Khamenei
Party political offices
پیشرو Hassan Habibi	Islamic Republican Party nominee for President of Iran July 1981	جانشین Ali Khamenei