La Lia Rumantscha (LR) è vegnida fundada ils 26 d'october 1919 sco organisaziun tetgala da las uniuns linguisticas rumantschas. La sedia principala da la Lia Rumantscha è a Cuira en la Chasa Rumantscha. Biros regiunals ha la Lia Rumantscha a Casti-Vargistagn, Glion, Savognin e Scuol.
La Lia Rumantscha è in’instituziun d’utilitad publica ed è politicamain e confessiunalmain neutrala. En il rom da sia incumbensa da dretg public attribuida da la Confederaziun ed il chantun Grischun porscha ella differents servetschs.
La Lia Rumantscha sustegna, promova e coordinescha ils projects da las organisaziuns regiunalas e surregiunalas a favur da la lingua e cultura rumantscha. Ella s’engascha per la promoziun ed il mantegniment dal rumantsch e represchenta la Rumantschia en ils differents champs da la vita sociala e statala entaifer ed ordaifer il territori rumantsch tradiziunal. Las delegadas ed ils delegads da las uniuns affiliadas da la Lia Rumantscha decidan ina giada l'onn a chaschun da la radunanza da delegadas e delegads davart il program da lavur ed il budget da la Lia Rumantscha.
In pèr exempels da servetschs da la Lia Rumantscha: banca da datas linguisticas Pledari Grond Online, servetsch da translaziun en rumantsch grischun ed en ils tschintg idioms, curs da rumantsch e d’integraziun incl. certificat, cudeschs e medias per uffants e giuvenils, libraria online cun passa 3'000 artitgels.
Quarta Lingua (QL), societad da simpatisantas e simpatisants da la lingua e cultura rumantscha cun sedia a Turitg (fundada il 1972, uniun affiliada da la LR dapi il 2003).
La Lia Rumantscha
s'engascha sin stgalim chantunal e communal per il status giuridic dal
rumantsch e per il diever consequent dal rumantsch en la scola e
l'administraziun. En il chantun Grischun triling è quai fitg impurtant, cunquai
ch'il squitsch sin il rumantsch crescha pli e pli.
Per promover la conscienza per il rumantsch s'engascha la Lia Rumantscha sco
suonda:
En collavuraziun cun las trais
conferenzas scolasticas rumantschas, cun sias uniuns affiliadas e cun tut las
autras uniuns ed instituziuns che sa mettan en per il rumantsch s'engascha la
Lia Rumantscha per ina furmaziun rumantscha persistenta. Quella entschaiva cun
far attent geniturs futurs als avantatgs da la bilinguitad, cuntinuescha cun
duvrar e promover la lingua en canortas e scolinas, en la scola populara, en
scolas cuntinuantas ed en la furmaziun da scolastas e scolasts e sa
manifestescha en il diever quotidian da la lingua. La Lia Rumantscha
organisescha en pli curs da rumantsch e sustegna uniuns e fundaziuns che
porschan instrucziun rumantscha.
La Lia Rumantscha vul abilitar,
promover e sustegnair las Rumantschas ed ils Rumantschs da discurrer e da
scriver rumantsch en il mintgadi. Ella elavura differents instruments e procura
per servetschs linguistics. Ella sustegna ed accumpogna persunas privatas,
firmas ed instituziuns che dovran il rumantsch en differentas situaziuns
communicativas ed en diversas publicaziuns stampadas ed electronicas.
La Lia Rumantscha promova il
rumantsch en la cultura populara sco era projects da cultura professiunals cun
in aspect rumantsch. Ultra da quai s'occupa la Lia Rumantscha da valurs
genuinas da la lingua e cultura che han in’influenza sin l'identitad
rumantscha. Ediziuns per uffants e giuvenils e la cussegliaziun culturala
cumpletteschan la purschida da questa partiziun.
.png)
