मिथुन
यन्त्रोपारोपितकोशांशः
[सम्पाद्यताम्]कल्पद्रुमः
[सम्पाद्यताम्]
 पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मिथुनम्, क्ली, (मेथतीति । मिथ् + “क्षुधिपिशि मिथः कित् ।” उणा० ३ । ५५ । इति उनन् किद्भावाद्गुणाभावश्च ।) स्त्रीपुंसयो- र्युग्मम् । तत्पर्य्यायः । द्बन्द्बम् २ । इत्यमरः । २ । ५ । ३८ ॥ (यथा, रामायणे । १ । २ । १५ । “मानिषाद ! प्रतिष्ठां त्वमगमः शाश्वतीः समाः । यत् क्रौञ्चमिथुनादेकमवधीः काममोहितम् ॥”) युगलम् । इति तट्टीकायां रामाश्रमः ॥ मेषादि द्वादशराश्यन्तर्गततृतीयराशिः । तत्पर्य्यायः । जितुमः २ । तच्च द्बिपदं ग्राम्यं समसंज्ञकम् । अस्योदयस्य स्थूलमानं षट्पलाधिकपञ्चदण्डाः । इति ज्योतिषतत्त्वम् ॥ अस्याधिष्ठातृदेवता गदाधारिपुरुषः वीणाधारिस्त्री च । मृगशिरः- शेषार्द्धं आर्द्रासमुदायः पुनर्व्वसोस्त्रिपादं एतै- र्भवति । तत्तु शीर्षोदयं पश्चिमदिक्स्वामिवायु- प्रकृतिहरिद्बर्णं वनस्थितं शूद्रवर्णं स्निग्धं मध्यस्त्रीसङ्गं मध्यमसन्तानञ्च । तत्र जातो जनः मृगचक्षुः मिष्टभाषी कृशः वञ्चकः धर्म्ममतिः विनयभाजनञ्च भवति । इति बृहज्जातकादयः ॥ अथ मिथुनलग्नजातफलम् । “मिथुनोदयसंजातो मानी स्वजनवत्सलः । त्यागी भोगी धनी कामी दीर्घसूत्रोऽरि- मर्द्दनः ॥” इति कोष्ठीप्रदीपः ॥ * ॥ रात्रौ तल्लग्ननिरूपणं यथा, -- “दन्तसंख्यभवने झसाकृता- वन्तभे लसदनन्तमध्यगे । कोमलाङ्गि ! मिथुनोदयात् प्रिये ! कालखानलकलाः प्रियेऽचलन् ॥” ५ । ६ । इति कालिदासकृतरात्रिलग्ननिरूपणम् ॥
अमरकोशः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मिथुन नपुं।
स्त्रीपुरुषयुग्मम्
समानार्थक:स्त्रीपुंस,मिथुन,द्वन्द्व
2।5।38।2।2
पोतः पाकोऽर्भको डिम्भः पृथुकः शावकः शिशुः। स्त्रीपुंसौ मिथुनं द्वन्द्वं युग्मं तु युगुलं युगम्.।
पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्, पृथ्वी, चलसजीवः
वाचस्पत्यम्
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मिथुन¦ न॰ मिथ--उनन् किच्च।
१ स्त्रीपुंसयोर्युग्ये
२ मेषादितस्तृतीये राशौ च।
शब्दसागरः
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मिथुन¦ n. (-नं)
1. A couple, a pair, a brace, male and female.
2. Copu- lation.
3. Union, junction.
4. Twins.
5. A root compounded with a preposition, (in gram.) m. (-नः) The sign Gemini of the zodiac. E. मिथ् to unite, उनन् Una4di aff.
Apte
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मिथुन [mithuna], a. [मिथ्-उनन् किच्च Uṇ.3.55] Paired, forming a pair, or couple. -नः Ved. A pair, couple.
नम् A pair, couple; मिथुनं परिकल्पितं त्वया सहकारः फलिनी च नन्विमौ R.8.61; Me.18; U.2.5.
Twins.
Union, junction.
Sexual union, copulation, cohabitation
The third sign of the zodiac, Gemini.
(In gram.) A root compounded with a preposition.
Comp. भावः forming a couple, state of being a pair.
copulation. -यमकम् a particular kind of यमक; cf. Bk.1.12.-व्रतिन् a. practising cohabitation.
Monier-Williams
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मिथुन mf( आ)n. paired , forming a pair
मिथुन m. a pair (male and female ; but also " any couple or pair " RV. etc. etc. , usually du. , in later language mostly n. ; ifc. f( आ). )
मिथुन n. pairing , copulation TS. etc.
मिथुन n. a pair or couple (= m. ; but also " twins ") MBh.
मिथुन n. (also m.) the sign of the zodiac Gemini or the third arc of 30 degrees in a circle Su1ryas. Var. Pur.
मिथुन n. the other part , complement or companion of anything MBh. (also applied to a kind of small statue at the entrance of a temple VarBr2S. )
मिथुन n. honey and ghee L.
मिथुन n. (in gram.) root compounded with a Preposition Siddh.
मिथुन etc. See. p. 816 , col. 3.
Vedic Rituals Hindi
[सम्पाद्यताम्]|
पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः मूलमेव शोध्यताम्। |
मिथुन न.
मार्जालीय के दक्षिण एक पर्दायुक्त (परिवृत, घिरी हुई) झोपड़ी में सम्पन्न होने वाला पुरुष और स्त्री का सम्भोग, का.श्रौ.सू. 13.3.9 (गवामयन में महाव्रत-दिन); स्त्री एवं पुरुष का युग्म (जोड़ा), जै.ब्रा. II.51।
