Izvorni kod stranice Kaćuša (oružje)

{{For|rusku pesmu|Kaćuša (pesma)}}
[[Datoteka:Katyusha.jpg|mini|BM-13 ''Kaćuša'' na kamionu ZIL-157 u vojnom muzeju u Beogradu]]
'''''Kaćuša''''' ({{jez-rus|Катюша}} – Katjuša) je ime za [[Sovjetski Savez|sovjetski]] [[višecevni lanser raketa]], prvo savremeno [[Raketna artiljerija|raketno-artiljerijsko]] oružje na svetu i jedno od najpoznatijih artiljerijskih oruđa u naoružanju Crvene armije tokom Drugog svetskog rata. Razvijena tokom 1930ih godina, Kaćuša je držana u tajnosti sve do nemačkog napada na [[Sovjetski Savez|SSSR]]. Baterije ovih raketnih lansera, kojima su do tada rukovale isključivo jedinice [[NKVD]], stavljane su po potrebi na raspolaganje pojedinim komandantima armija na onim sektorima fronta koji su bili posebno ugroženi neprijateljskim napadom. Na bojištu ih je prvi puta koristila u [[Drugi svetski rat|Drugom svetskom ratu]] [[Crvena armija]] 14. jula 1941. godine. Sistem se sastoji od više raketnih lansera postavljenih na šasiju kamiona, što mu daje veliku pokretljivost. Rakete je moguće ispaljivati pojedinačno ili u nizu. ''Kaćuše'' su oružja male preciznosti, pa je njihova efikasnost ostvarena istovremenim dejstvom većeg broja raketa na istu metu. Korišćene su kao oružje podrške pešadiji i oklopno-mehanizovanim jedinicama. U završnoj fazi rata korišćena je u velikom broju tokom artiljerijske pripreme pre početka ofanzivnih dejstava. Nemački vojnici koji su se po prvi put u borbi susreli sa ovim oruđem nazvali su ga „Staljinove orgulje“, zbog specifičnog zvuka koji je raketa proizvodila prilikom lansiranja. Prvobitna verzija ovog raketnog lansera M-13 koristila je rakete na čvrsto gorivo kalibra 132 mm koje su lansirane sa jednostavnog višestrukog šinskog lansera, najčešće montiranog na kamionu sa tri osovine. Paralelno sa M-13 razvijen je i lanser raketa M-30 koji je koristio rakete kalibra 300 mm koje su lansirane iz jednostavnog lansera u obliku pravougaonog rama od čeličnih šipki, u kojem su bile montirane četiri lansirne šine.<ref name="TCA">Twentieth-century artillery, Ian Hogg, Grange books, 2000. {{ISBN|1-84013-315-5}}</ref> Poznati su bili sovjetski sistemi '''BM-13''' i '''BM-8'''.

Bišecevni bacači raketa su bili vrhunska tajna na početku Drugog svetskog rada. Zbog toga su formirani specijalni odredi tajne policije [[NKVD]]-a da upravljaju njima.<ref>{{cite book
  | last = Zaloga
  | first = Steven J.
  | authorlink = Steven Zaloga
  | coauthors = James Grandsen
  | title = Soviet Tanks and Combat Vehicles of World War Two
  | publisher = Arms and Armour Press
  | year = 1984
  | location = London
  | pages = 150–54
  | url =
  | isbn = 0-85368-606-8
}}</ref> Eksperimentalna baterija od sedam bacača pod komandom kapetana [[Ivan Fljorov|Ivana Fljorova]] je prvi put korišćena 14. jula 1941. u bici kod sela Rudnja kod [[Smolensk]]a. Ta baterija je uništila veliku grupu nemačkih vojnika sa tenkovima, oklopnim vozilima i kamionima.

Tretirana kao jedna od najvećih vojnih tajni, kaćuše su, kada nisu dejstvovale bile pokrivene ciradom. Nemci su zbog specifičnog zvuka kaćuše zvali „Staljinove orgulje“.

Tri su momenta naročito bila tajna: raketno gorivo, način opaljivanja (koji je bio iz kamiona) i prevazilaženje faktora trenja između rampe i projektila prilikom lansiranja. Kaćuše su imale ugrađen sistem za samouništenje te tokom Drugog svetskog rata ni jedna nije pala u nemačke ruke.

Ostale su u upotrebi i nakon Drugog svetskog rata sve do 60-ih godina 20. veka, kada su ih zamenili precizniji i učinkovitiji sastavi.

== Povezano ==
* [[Pancerverfer]]
* [[M270 MLRS]]
* [[Fadžr-3]]
* [[BM-21 Grad]]

== Reference ==
{{reflist}}

{{Commonscat|Katyusha}}

[[Kategorija:Višecijevni bacači raketa]]
[[Kategorija:Samohodna artiljerija]]
[[Kategorija:Oružane snage Sovjetskog Saveza]]
[[Kategorija:Oružje Drugog svjetskog rata]]
[[Kategorija:Rusizmi]]