Evropsko prvenstvo u odbojci
| ||||||||||||||||||||||
Evropsko prvenstvo u odbojci je takmičenje državnih odbojkaških reprezentacija, koje se održava u organizaciji CEV-a. (Confédération Européenne de Volleyball) u muškoj i ženskoj konkurenciji. Prvo Evropsko prvenstvo u muškoj konkurenciji održano je 1948. godine u Rimu, u Italiji.
Prvenstva su održavana u nepravilnim vremenskim razmacima od jedne do četiri godine da bi od Devetog Evropskog prvenstva 1975. prihvaćeno da period između dva prvenstva budu dve godine, što se održao do danas. Promenljiv je bio i broj učesnika na prvenstvu, kao i organizacija takmičenja.
Broj učesnika se menjao od šest ekipa (1948. i 1950) do 22 ekipe (1971), da bi se od 1975. do 2005 zadržao na broju 12, sa iznimkom 1999, kada je bilo 8 ekipa. Na 25. Evropskom prvenstvu u Rusiji 2007. učestvovalo je 16 ekipa.
Sistem takmičenja se takođe menjao.
Na prva dva prvenstva igralo se u jednoj grupi, po jednokružnom sistemu svako sa svakim, tako da nije bilo utakmica za prvo i treće mesto nego se prvak određivao prema plasmanu u grupi.
U periodu do 1985. takmičenje se održavalo igrom po grupama, pa se od prvoplasiranih formirala finalna grupa od 6 ekipa i u toj grupi se igralo kao na prva dva prvenstva. Nekada su se rezultati iz grupa prenosili u finalnu grupu, a nekad se igralo sve ponovo, kao novi turnir. U tom periodu na prvenstvu 1977. nije bilo finalne grupe nego se posle završetka takmičenja po grupama igralo polufinale i utakmice za prvo i treće mesto. Od 1987. do danas utakmice za prvo i treće mesto su postale pravilo.
Na prvenstvu 2007, igralo je 16 ekipa koje su u prvoj fazi bile podeljene u četiri grupe. Tri prvoplasirane ekipe iz ovih grupa formirale su u drugoj fazi dve grupe sa po 6 ekipa u koje su preneseni rezultati iz predtakmičenja. Prve dve ekipe iz ovih grupa igrale su polufinale i finale.
Najviše uspeha na Evropskim prvenstvima imala je ekipa SSSR sa 12 osvojenih prvih mesta.
U sledećoj tabeli dat je pregled svih evropskih prvenstava, sa godinom održavanja, državom domaćinom, i poretkom prve četiri ekipe. U periodu kada se igrale finalne utakmice dati su i rezultati.
| Rang | Zemlja | Zlato | Srebro | Bronca | Ukupno |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Rusija |
14 | 3 | 5 | 22 |
| 2 |  Italija |
6 | 4 | 3 | 13 |
| 3 |  Češka |
3 | 4 | 0 | 7 |
| 4 |  Srbija |
3 | 1 | 8 | 12 |
| 5 |  Poljska |
1 | 5 | 2 | 8 |
| 6 |  Francuska |
1 | 4 | 2 | 7 |
| 7 |  Rumunija |
1 | 2 | 2 | 5 |
| 8 |  Nizozemska |
1 | 2 | 2 | 5 |
| 9 |  Španija |
1 | 0 | 0 | 1 |
| 10 |  Bugarska |
0 | 1 | 4 | 5 |
| 11 |  Mađarska |
0 | 1 | 1 | 2 |
| 12 |  Njemačka |
0 | 1 | 0 | 1 |
| 13 |  Slovenija |
0 | 1 | 0 | 1 |
| 14 |  Švedska |
0 | 1 | 0 | 1 |
| 15 |  Grčka |
0 | 0 | 1 | 1 |
(stanje posle EP 2011.)
Na dosadašljih 27 evropskih prvenstava u odbojci za muškarce učestvovalo je 35 reprezentacija, od kojih je 14 osvajalo medalje. Na ranijim evropskim prvenstvima su pored evropskih zemalja učestvovale i zemlje sa afričkog kontinenta. Nijedna reprezentacija nije igrala na svim prvenstvima (27). Naviše 26 učešća od 27 prvenstava imala je reprezentacija Italije. Sa jenim učešćem manje su Bugarska i Francuska.
U sledećim tabelama dat je pregled učestvovanja svih reprezentacija sa uspehom kojeg su ostvarile pa prvenstvu.
| 1948 | 1950 | 1951 | 1955 | 1958 | 1963 | 1967 | 1971 | 1975 | 1977 | 1979 | 1981 | 1983 | 1985 | 1987 | 1989 | 1991 | 1993 | 1995 | 1997 | 1999 | 2001 | 2003 | 2005 | 2007 | ||||||||||
 Albanija |
10 | 11 | 13 | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Austrija |
13 | 16 | 16 | 8 | ||||||||||||||||||||||||||||||
 Belgija |
5 | 6 | 12 | 15 | 13 | 12 | 10 | 12 | 11 | 7 | 10 | |||||||||||||||||||||||
| Bugarska |
4 | 2 | 3 | 4 | 4 | 9 | 7 | 5 | 5 | 10 | 3 | 3 | 5 | 11 | 6 | 5 | 5 | 4 | 9 | 7 | 6 | 9 | 9 | |||||||||||
| Grčka |
12 | 9 | 7 | 3 | 10 | 9 | 7 | 11 | 11 | 6 | 13 | |||||||||||||||||||||||
 Egipat |
14 | 15 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
 Estonija |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Izrael |
10 | 11 | 12 | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Istočna Njemačka |
9 | 9 | 4 | 4 | 7 | 9 | 9 | 6 | 6 | 9 | ||||||||||||||||||||||||
| Italija |
3 | 8 | 9 | 10 | 10 | 8 | 8 | 10 | 8 | 5 | 7 | 4 | 6 | 9 | 1 | 2 | 1 | 1 | 3 | 1 | 2 | 1 | 1 | 6 | ||||||||||
 SFR Jugoslavija3 |
5 | 5 | 7 | 7 | 7 | 11 | 3 | 7 | 3 | 10 | 11 | 8 | 8 | 6 | ||||||||||||||||||||
 Latvija |
9 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mađarska |
3 | 7 | 5 | 2 | 6 | 5 | 11 | 4 | 8 | 11 | 9 | |||||||||||||||||||||||
| Njemačka1 |
15 | 16 | 10 | 11 | 4 | 4 | 8 | 9 | 9 | 7 | ||||||||||||||||||||||||
| Poljska |
6 | 6 | 6 | 6 | 3 | 6 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 4 | 7 | 7 | 7 | 6 | 5 | 5 | 5 | 11 | ||||||||||||||
 Portugal |
4 | 7 | 10 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Rumunija |
5 | 4 | 2 | 2 | 1 | 5 | 3 | 4 | 3 | 7 | 5 | 8 | 8 | 10 | 12 | 9 | ||||||||||||||||||
| Rusija2 |
3 | 5 | 5 | 2 | 3 | 3 | 2 | 2 | ||||||||||||||||||||||||||
 Slovačka |
8 | 9 | 11 | 12 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Slovenija |
9 | 16 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
 Sovjetski Savez |
1 | 1 | 4 | 3 | 3 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | ||||||||||||||||||
| Srbija4 |
3 | 2 | 3 | 1 | 4 | 3 | 3 | |||||||||||||||||||||||||||
 Tunis |
16 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
 Turska |
12 | 11 | 14 | 15 | 15 | |||||||||||||||||||||||||||||
 Ukrajina |
6 | 9 | 7 | 12 | ||||||||||||||||||||||||||||||
 Finska |
11 | 14 | 14 | 13 | 11 | 9 | 7 | 8 | 9 | 11 | 4 | |||||||||||||||||||||||
| Francuska |
2 | 3 | 8 | 8 | 8 | 10 | 14 | 8 | 10 | 4 | 8 | 12 | 3 | 2 | 5 | 9 | 9 | 4 | 6 | 7 | 2 | 7 | 8 | |||||||||||
| Nizozemska |
6 | 9 | 13 | 12 | 15 | 9 | 9 | 12 | 10 | 10 | 5 | 3 | 3 | 2 | 2 | 1 | 5 | 8 | 6 | 11 | 7 | |||||||||||||
 Hrvatska |
8 | 14 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Češka5 |
1 | 2 | 1 | 1 | 5 | 2 | 2 | 6 | 6 | 6 | 4 | 5 | 2 | 6 | 9 | |||||||||||||||||||
| Češka |
8 | 9 | 6 | 4 | 4 | 9 | 9 | |||||||||||||||||||||||||||
 Švicarska |
19 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Švedska |
16 | 9 | 4 | 2 | 9 | 9 | ||||||||||||||||||||||||||||
 Škotska |
22 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Španija |
12 | 12 | 12 | 9 | 8 | 4 | 1 | |||||||||||||||||||||||||||
| Domaćini su obeleženi podebljanim slovima | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 1949–1990. Zapadna Nemačka 2 1948–1991. Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika3 1948–1991. SFR Jugoslavija4 1993–2001.  SR Jugoslavija, 2003–2006. Srbija i Crna Gora, 2007– Srbija5 1948–1992. Čehoslovačka
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2009 | 2011 | BU | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Albanija |
3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Austrija |
16 | 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Belgija |
13 | 12 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bugarska |
3 | 6 | 25 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Grčka |
8 | 12 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Egipat |
2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Estonija |
14 | 12 | 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Izrael |
3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Istočna Njemačka |
10 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Italija |
10 | 2 | 26 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| SFR Jugoslavija3 |
14 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Latvija |
1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mađarska |
11 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Njemačka1 |
6 | 15 | 13 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Poljska |
1 | 3 | 22 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Portugal |
14 | 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rumunija |
16 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rusija2 |
4 | 4 | 10 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Slovačka |
11 | 5 | 6 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Slovenija |
15 | 9 | 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Sovjetski Savez |
16 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Srbija4 |
5 | 1 | 9 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Tunis |
1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Turska |
13 | 11 | 7 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Ukrajina |
4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Finska |
12 | 8 | 13 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Francuska |
2 | 7 | 25 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Nizozemska |
7 | 22 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hrvatska |
2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Češka5 |
15 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Češka |
16 | 10 | 9 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Švicarska |
1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Švedska |
6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Škotska |
1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Španija |
9 | 8 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| BU = Broj učešća (1948–2011); Domaćini su obeleženi podebljanim slovima | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 1949–1990. Zapadna Nemačka 2 1948–1991. Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika3 1948–1991. SFR Jugoslavija4 1993–2001. SR Jugoslavija, 2003–2006. Srbija i Crna Gora, 2007– Srbija5 1948–1992. Čehoslovačka
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
