Kišinjev
Koordinate: 47° 00' 50" N 28° 51' 00" O
Kišinjev rum. Chişinău | |||
---|---|---|---|
| |||
Osnovni podaci | |||
Država | Moldavija | ||
Gradonačelnik | Dorin Kirtoake (od 2007) | ||
Osnovan | 1436. | ||
Stanovništvo | |||
Stanovništvo | 592.900 | ||
Gustina stanovništva | 4,938 st./km² | ||
Geografija | |||
Koordinate | 47°00′00″N 28°55′00″E / 47°N 28.916667°E | ||
Nadmorska visina | 85 m | ||
Površina | 120 km² | ||
Ostali podaci | |||
Pozivni broj | +373 22 | ||
Web-stranica | www.chisinau.md |
Kišinjev (rumunski: Chişinău/Kišinэu) je glavni grad Republike Moldavije. Ima 707.000 stanovnika prema popisu iz 2004. Rumuni čine oko 70%, a Rusi oko 13% stanovništva. Grad se nalazi na Biku, pritoci Dnjestra. Podijeljen je u 5 administrativnih provincija i prostire se na 565 km².
Osnovan je 1436. kao grad-manastir. Sve do 19. stoljeća Kišinjev je bio malo mjesto. Moldavija 1812. pada pod rusku vlast i Kišinjev postaje centar Besarabije. Grad je bio u okviru Rumunije između dva svjetska rata nakon čega ulazi u sastav SSSR-a.
Dva velika anti-semitska pogroma su se odigrala u ovom gradu 1903. i 1905. izazivajući masovno iseljavanje Jevreja u zapadnu Evropu.
Smešten je u centralnom delu Moldavije duž reke Bik koja je pritoka Dnjestra. Ona izvire u šumi Kodri, gde u svom gornjem toku pravi duboki kanjon. Pored grada Kišinjev na reci je napravljena i brana sa akumulacionim jezerom površine 10 km². Tokom leta se često desi da reka presuši tako da se stvori niz manjih jezera. Grad se prostire na 120 km² a cela opština Kišinjev na 635 km² i odlikuje je veoma plodno tlo. Novi delovi leže na terasama duž reke Bik, delovi starog grada i dalje su izloženi poplavama. Zemljište je uglavnom crna zemlja pogodna za poljoprivredu. Od mineralnih resursa rasprostranjen je krečnjak i dobro očuvani fosili. U okviru Kišinjeva se nalaze 23 jezera.
U Kišinjevu vlada vlažna suptropska klima koja se odlikuje toplim suvim letima i vetrovitim zimama.[1]
Klimatološki medijani za Kišinjev | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
Apsolutni maksimum (°C) | 15,5 | 20,7 | 25,1 | 31,6 | 35,9 | 37,5 | 39,4 | 39,2 | 37,3 | 32,6 | 23,6 | 18,3 | 39,4 |
Srednji maksimum (°C) | 0,9 | 2,6 | 8,1 | 15,4 | 22,0 | 25,2 | 27,5 | 27,2 | 21,5 | 15,1 | 7,5 | 2,3 | 14,6 |
Srednja dnevna (°C) | −1,9 | −0,8 | 3,7 | 10,4 | 16,5 | 19,9 | 22,1 | 21,7 | 16,3 | 10,5 | 4,1 | −0,6 | 10,2 |
Srednji minimum (°C) | −4,3 | −3,6 | 0,2 | 5,9 | 11,6 | 15,2 | 17,3 | 16,9 | 12,0 | 6,8 | 1,6 | −2,8 | 6,4 |
Apsolutni minimum (°C) | −28,4 | −28,9 | −21,1 | −6,6 | −1,1 | 3,6 | 7,8 | 5,5 | −2,4 | −10,8 | −21,6 | −22,4 | −28,9 |
Precipitacija (mm) | 36 | 31 | 34 | 39 | 46 | 65 | 62 | 56 | 62 | 36 | 37 | 39 | 543 |
Izvor: Pogoda i Klimat |
Prvi pisani tragovi o Kišinjevu datiraju iz 1466. godine kada je bio pod vladavinom moldavskog kneza Stefana III. Nakon njegove smrti grad pada pod kontrolu Osmanskog carstva. Tatari ga ruše u 18. veku. Postepeno je grad pretrpeo strašna razaranja i u Rusko-turskom ratu od 1787. do 1792. god. Kišinjev je predat Rusiji zajedno sa ostatkom Besarabije. Od tada je grad poznat po svom ruskom nazivu Kišinjev. Nakon Prvog svetskog rata ušao je u sastav Rumunije, ali je ponovo sa ostatkom Besarabije vraćen Sovjetskom Savezu 1940. godine i postao je glavi grad novoosnovane Moldavske Sovjetske Republike. Tokom Drugog svetskog rata bio je okupiran od strane nemačkih snaga i teško oštećen. Nakon završetka rata grad je obnovljen. Ovaj grad je bio poprište velikih demonstracija pre nego što je Moldavija dobila nezavisnost.[2]
Prema popisu 2012. godine broj stanovnika unutar grada je 667 600 stanovnika, a cela opština broji 794 800.[3]
Kišinjev je bio trgovački grad pa je u njemu bila vrlo jaka Jevrejska zajednica. Pre Drugog svetskog rata grad je imao 70 sinagoga a danas je operativna samo jedna. 1913. godine 35% populacije Kišinjeva su činili Jevreji da bi danas taj procenat bio sveden na samo 3 %. Dva velika antisemitska pogroma su se odigrala u ovom gradu 1903. i 1905. izazivajući masovno iseljavanje Jevreja u zapadnu Evropu.
Grad je glavni industrijski centar Moldavije, a naročito je važan za laku industriju i proizvodnju mašina, traktora, pumpi, frižidera i opreme za merenje. U prerađivačkoj industriji bitna je proizvodnja vina, brašna, prerada duvana, fabrike obuće i odeće. Veliki deo ukupne proizvodnje Moldavije dolazi iz ovog grada.
Gradski saobraćaj obuhvata 24 trolejbuske i 29 autobuskih linija. Takođe postoji i dosta mini autobusa koji uglavno prate autobuske trase. Razvijen je i železnički saobraćaj koji je zemlja povezana sa Rusijom, Belorusijom, Rumunijom... U gradu postoji i jedan aerodrom.
Kišinjev je kulturni centar zemlje sa Akademijom nauka i 12 državnih univerziteta i više privatnih. Grad ima Muzičku akademiju, Moldavijski državni umetnički muzej kao i nekoliko naučno istraživačkih ustanova i laboratorija.
Gradonačelnik Kišinjeva je član liberalne stranke Dorin Kirtoaka.
- ↑ www.weather.gov.hk Arhivirano 2014-01-09 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ↑ evropski-gradovi-kisinjev, Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ↑ www.statistica.md, Pristupljeno 17. 4. 2013.