Noospera
Ang noospera ay isang konseptong pilosopiko na binuo at pinasikat ng bioheokimikang si Vladimir Vernadsky, at ng pilosopong Pranses at paring Heswitang si Pierre Teilhard de Chardin. Tinukoy ni Vernadsky ang noospera bilang bagong estado ng biospera[1] at inilarawan bilang planetaryong "ispero ng rason".[2][3] Ang noospera ay kumakatawan sa pinakamataas na yugto ng pag-unlad ng biospera, ang pangunahing salik nito ay ang pag-unlad ng mga gawain ng tao na hulog sa katwiran.[4]
Ang salita ay nagmula sa Griyegong νόος ( "isip", "rason" ) at σφαῖρα ("ispero"), sa leksikal na pagkakatulad sa " kapaligiran" at "biyospero". [5] Gayunpaman, ang konsepto ay hindi maaaring ipagkautangan sa iisang may-akda. Ang mga may-akdang tagapagtatag na sina Vladimir Ivanovich Vernadsky at Pierre Teilhard de Chardin ay nakabuo ng dalawang magkakaugnay ngunit napakalubhang magkakaibang konsepto, ang dating pinagbatayan sa mga siyentipikong heologo, at ang huli sa teolohiya. Ang parehong konsepto ng noosfera ay nagbabahagi ng iisang tesis na ang magkasamang pag-iisip ng tao at siyentipikong pag-iisip ay nakalikha, at patuloy na maglilikha ng susunod na ebolusyonaryong heolohikal na layer. Ang heolohikal na layer na ito ay bahagi ng ebolusyonaryong tanikala.[6][7] Ang mga may-akda ng pangalawang henerasyon, higit sa lahat nagmula sa Rusya, ay karagdagang binuo ang konseptong Vernadskiano, na lumilikha ng mga kaugnay na konsepto: noocenosis at noocenology.[8]
Mga tala
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Pitt, David; Samson, Paul R. (2012). The Biosphere and Noosphere Reader: Global Environment, Society and Change. Oxon: Routledge. pp. 6. ISBN 978-0415166447.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Yanshin, A. L.; Yanshina, F.T.: Preface; in Vernadsky, Vladimir Ivanovich: Scientific Thought as a Planetary Phenomenon, Moscow, Nongovernmental Ecological V.I.Vernadsky Foundation, 1997, (Original: Научная мысль как планетное явление, translated by B.A.Starostin) p. 6.
- ↑ See: Моисеев, Никита Николаевич: Человек и ноосфера, Молодая гвардия, 1990. (Translation of Russian Title: Moiseyev, Nikita Nikolaievich: Man and the Noosphere) 26 с.
- ↑ Петрашов В.В. Начала нооценологии: наука о восстановлении экосистем и создании нооценозов. - М., 1998. (Translation of Russian Title: Petrashov, V.V.: The Beginning of Noocenology: Science of Ecosystem Restoration and the Creation of Nocenoses) 6 c.
- ↑ "[...]he defined noosphere as the 'thinking envelope of the biosphere' and the 'conscious unity of souls'" David H. Lane, 1996, "The phenomenon of Teilhard: prophet for a new age" p. 4
- ↑ See Vernadsky, Vladimir Ivanovich: Scientific Thought as a Planetary Phenomenon, Moscow, Nongovernmental Ecological V.I.’Vernadsky Foundation, 1997, (Original: Научная мысль как планетное явление, translated by B.A.Starostin) 1997.
- ↑ See Teilhard de Chardin, Pierre: Der Mensch im Kosmos, München, C.H Beck, 1959, (Original: Le Phénomène humain, 1955. English Title: The Phenomenon of Man, 1961).
- ↑ Петрашов, 1998. 6 c.
