İçeriğe atla

Torf: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Antmqr (mesaj | katkılar)
Devriyeler
2.196 değişiklik
Gerekçe:: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi
Etiket: Elle geri alma
 
(24 kullanıcı tarafından yapılan 40 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
[[Dosya:Peat Lewis.jpg|right|thumb|250px|İskoçya'da torf çıkarılırken.]]
[[Dosya:Peat Lewis.jpg|sağ|küçükresim|upright=1.14|İskoçya'da torf çıkarılırken.]]


'''Torf''', göl yataklarındaki su seviyesinin düşmesiyle, bitki faaliyetlerinin ön plana çıkması, kışın su seviyesindeki artış ile bitkinin ölümü ve bu doğa olayının sürekli tekrarlanması ile bitki kök ve gövdelerinin binlerce yıl süren dönüşümlü birikimleri sonucunda oluşan organik toprak türüdür.
'''Torf''', göl yataklarındaki su seviyesinin düşmesiyle, bitki faaliyetlerinin ön plana çıkması, kışın su seviyesindeki artış ile bitkinin ölümü ve bu doğa olayının sürekli tekrarlanması ile bitki kök ve gövdelerinin binlerce yıl süren dönüşümlü birikimleri sonucunda oluşan organik toprak türüdür.


Torf, organik bir toprak düzenleyicidir. Köklerin etrafındaki toprağın hava ve nemliliğini düzenleyerek ideal bir büyüme ortamı sağlar. Besin maddesi içermez.Saksılı süs bitkileri ve fidan yetiştiriciliğinde çok değerli bir materyaldir. Lifli yapıda olup, pH 5,5 - 6,5 aralığındadır.
Torf, organik bir toprak düzenleyicidir. Köklerin etrafındaki toprağın hava ve nemliliğini düzenleyerek ideal bir büyüme ortamı sağlar. Besin maddesi içermez. Saksılı süs bitkileri ve fidan yetiştiriciliğinde çok değerli bir materyaldir. Lifli yapıda olup, pH 5,5 - 6,5 aralığındadır.


Torf ya da diğer adıyla turba toprağı nemli ve çok yağış alan yaz sıcaklarının düşük olduğu yörelerde [[bataklık]] ve benzeri su altındaki arazilerde yetişen [[bitki]]lerin, (genellikle ''[[Sphagnum]]'' denilen [[yosun]]lar ve bataklık sazlarının) su dibinde çökerek kısmen çürümesi, su altında hava ile ilişkisi kesilmiş bir ortamda yıllarca çürüyüp birikerek kalın yataklar meydana getirmesi sonucu oluşur.Van Torf turba yatakları 350 cm kalınlığında binlerce yılda oluşmuş kaliteli Torf Turba oluşumudur.
Torf ya da diğer adıyla '''turba toprağı''' nemli ve çok yağış alan yaz sıcaklarının düşük olduğu yörelerde [[bataklık]] ve benzeri su altındaki arazilerde yetişen [[bitki]]lerin, (genellikle ''[[Sphagnum]]'' denilen [[yosun]]lar ve bataklık sazlarının) su dibinde çökerek kısmen çürümesi, su altında hava ile ilişkisi kesilmiş bir ortamda yıllarca çürüyüp birikerek kalın yataklar meydana getirmesi sonucu oluşur. Van Torf turba yatakları 350 cm kalınlığında binlerce yılda oluşmuş kaliteli Torf Turba oluşumudur.

== Kullanıldığı yerler ==
Çiçekçilikte, toprak ıslahında, topraksız tarımda, [[turfandacılık]]ta, seracılık, mantar ve fide yetiştirilmesinde yaygın kullanılır. Bitki besini açısından fakir olduğundan katkı maddeleri eklenmelidir.<ref name="tevfik">{{Web kaynağı | soyadı1 = AKSOY | ad1 = Prof. Dr. Tevfik | başlık = Tarımda Torfun Önemi ve Türkiye'deki Torf Yatakları | url = http://dergipark.gov.tr/download/article-file/464613 | yayıncı = Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi | erişimtarihi = 24 Şubat 2019 | tarih = 1988 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20190225044834/http://dergipark.gov.tr/download/article-file/464613 |arşivtarihi= 25 Şubat 2019 | ölüurl =hayır}}</ref> Kömürün pahalı, ağacın az olduğu ülkelerde yakacak olarak, ahır ve kümeslerde altlık olarak ve golf sahalarında kullanılmaktadır.<ref name="turgut"/>


== Kimyasal özellikleri ==
== Kimyasal özellikleri ==
Türlere göre değişkenlik göstersede torf [[ph]]'ı asit karakterlidir. Türkiye'deki torflar 4 ile 7 ph derecesinde olabilirler.Van Torf ve turba rezervi doğal Ph 6.00 dır. 1992 yılında [[Türkiye]] [[Çeltek]]'te yapılan bir araştırmada torfun yapısındaki mikro element miktarları; 2195 ppm Fe, 13 ppm Cu, 38 ppm Mn, 32 ppm Zn şeklinde belirlerken; makro besin elementlerini ; % 1.186 total N, % 0.215 P, 1800 ppm K, 2800 ppm Ca, 1620 ppm Mg, 200 ppm Na düzeyinde tespit edilmiştir.
Türlere göre değişkenlik gösterse de torf [[ph]]'ı asit karakterlidir. Türkiye'deki torflar 4 ile 7 ph derecesinde olabilirler. Van Torf ve turba rezervi doğal Ph 6.00 dır. 1992 yılında [[Türkiye]] [[Çeltek]]'te yapılan bir araştırmada torfun yapısındaki mikro element miktarları; 13 ppm Cu, 2195 ppm Fe, 32 ppm Zn, 38 ppm Mn şeklinde belirlerken; makro besin elementlerini ; % 0.215 P, % 1.186 total N, 1800 ppm K, 1620 ppm Mg, 2800 ppm Ca, 200 ppm Na düzeyinde tespit edilmiştir.<ref name="turgut">{{Web kaynağı | soyadı1 = SAĞLAM | ad1 = M. Turgut ve diğ. | başlık = PİYASADA SAKSI TOPRAĞI ADI ALTINDA SATILAN ÇEŞİTLİ TORF ÖRNEKLERİNİN BAZI FİZİKSEL ve KİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI | url = http://dergipark.gov.tr/download/article-file/259610 | yayıncı = ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi | erişimtarihi = 24 Şubat 2019 | tarih = 2009 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180812060321/http://dergipark.gov.tr/download/article-file/259610 | arşivtarihi = 12 Ağustos 2018 | ölüurl = hayır }}</ref>

Torf, siyah, kahverengi ve sarı renkli olabilir.%100 doğal, organik ve sterildir.<ref name="turgut"/> [[Tollund Adamı]] bir torf bataklığına MÖ 4. yüzyılda gömülmüş ve cesedi bozulmadan günümüze kadar kalmıştır.


== Torf özellikleri ==
== Torf özellikleri ==
20. satır: 25. satır:
* Gerekli besin maddeleri ilave edilebilir.
* Gerekli besin maddeleri ilave edilebilir.
* %100 doğal bir maddedir
* %100 doğal bir maddedir
* Organik yapısı yüksektir


== Dağılışı ==
⚫
{{Kömür}}
Ilıman kuzey ülkelerinde 1 metre torf oluşumu 600-2400 yılda, ortalama 1500 yılda gerçekleşir. Tropik bölgelerde bu süre 214-455 yıl arasıdır. İskoçya, İrlanda ve İngiltere'de geniş torf yatakları Ilıman Okyanusal iklimden dolayı oluşmuştur. Almanya ve Polonya gibi karasal ülkelerde topoğrafya torf oluşumunu etkilemiştir. Çukur alanlarda suyun birikmesiyle Yunanistan Philippi Plain'de, ABD'de Florida ve Joaquin'de torf oluşmuştur. Tropik kuşakta Endonezya, Malezya, Zaire, Uganda ve Kenya'da geniş yataklar bulunur.<ref>{{Web kaynağı | soyadı1 = DEMİRAL | ad1 = Mehmet Ali | başlık = Bir Topraksız Kültür Ortamı Olarak Torf | url = http://www.derim.com.tr/download/article-file/52855 | yayıncı = derim.com.tr/ | erişimtarihi = 24 Şubat 2019 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20190225103117/http://www.derim.com.tr/download/article-file/52855 |arşivtarihi= 25 Şubat 2019 | ölüurl =hayır}}</ref>


Türkiye'de torf bulunan yerler şunlardır:
Ağaçbaşı (Sürmene), Abdulharap Gölü (Çalikhan), Akgöl (Yunak), Barma Yaylası (Çaykara), Buldan Yaylagöl (Denizli), Danamandıra (Çatalça), Çameli (Denizli), Elmalı ve Söğüt (Antalya), [[Gâvur Gölü]] (Kahramanmaraş), [[Akgöl]] (Sakarya), Azaplı, İnekli ve Gölbaşı (Adıyaman), Gölhisar (Burdur), Ağılyolu, Göle (Ardahan), Merkez (Kahramanmaraş), Binpınar, Karaçoban (Erzurum), Saray, Özalp (Van), [[Yeniçağa Gölü]] (Bolu).<ref>{{Web kaynağı | başlık = Turbalıklar Gezegenin | url = https://www.atlasdergisi.com/kesfet/doga-cografya/5439.html | yayıncı = atlasdergisi.com | erişimtarihi = 24 Şubat 2019 | tarih = 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170629034105/http://www.atlasdergisi.com/kesfet/doga-cografya/5439.html | arşivtarihi = 29 Haziran 2017 | ölüurl = evet }}</ref>

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
⚫
{{Commons kategori|Peat}}
⚫
{{Kömür}}
{{coğ-terim-taslak}}
{{coğ-terim-taslak}}
{{jeoloji-taslak}}
{{jeoloji-taslak}}


{{Otorite kontrolü}}

==External links==
⚫
{{Commons category|Torf}}
* [http://www.abanttorf.net Abanttorf] Torf Satış Ofisi
* [http://www.emiltorf.com Emil Torf] Torf Üretimi



[[Kategori:Kömür]]
[[Kategori:Kömür]]
38. satır: 47. satır:
[[Kategori:Peyzaj mimarlığı]]
[[Kategori:Peyzaj mimarlığı]]
[[Kategori:Balneoterapi]]
[[Kategori:Balneoterapi]]
[[Kategori:Toprak türleri]]

{{Link SM|uk}}
{{Link SM|wa}}

22.11, 21 Ağustos 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

İskoçya'da torf çıkarılırken.

Torf, göl yataklarındaki su seviyesinin düşmesiyle, bitki faaliyetlerinin ön plana çıkması, kışın su seviyesindeki artış ile bitkinin ölümü ve bu doğa olayının sürekli tekrarlanması ile bitki kök ve gövdelerinin binlerce yıl süren dönüşümlü birikimleri sonucunda oluşan organik toprak türüdür.

Torf, organik bir toprak düzenleyicidir. Köklerin etrafındaki toprağın hava ve nemliliğini düzenleyerek ideal bir büyüme ortamı sağlar. Besin maddesi içermez. Saksılı süs bitkileri ve fidan yetiştiriciliğinde çok değerli bir materyaldir. Lifli yapıda olup, pH 5,5 - 6,5 aralığındadır.

Torf ya da diğer adıyla turba toprağı nemli ve çok yağış alan yaz sıcaklarının düşük olduğu yörelerde bataklık ve benzeri su altındaki arazilerde yetişen bitkilerin, (genellikle Sphagnum denilen yosunlar ve bataklık sazlarının) su dibinde çökerek kısmen çürümesi, su altında hava ile ilişkisi kesilmiş bir ortamda yıllarca çürüyüp birikerek kalın yataklar meydana getirmesi sonucu oluşur. Van Torf turba yatakları 350 cm kalınlığında binlerce yılda oluşmuş kaliteli Torf Turba oluşumudur.

Kullanıldığı yerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çiçekçilikte, toprak ıslahında, topraksız tarımda, turfandacılıkta, seracılık, mantar ve fide yetiştirilmesinde yaygın kullanılır. Bitki besini açısından fakir olduğundan katkı maddeleri eklenmelidir.[1] Kömürün pahalı, ağacın az olduğu ülkelerde yakacak olarak, ahır ve kümeslerde altlık olarak ve golf sahalarında kullanılmaktadır.[2]

Kimyasal özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türlere göre değişkenlik gösterse de torf ph'ı asit karakterlidir. Türkiye'deki torflar 4 ile 7 ph derecesinde olabilirler. Van Torf ve turba rezervi doğal Ph 6.00 dır. 1992 yılında Türkiye Çeltek'te yapılan bir araştırmada torfun yapısındaki mikro element miktarları; 13 ppm Cu, 2195 ppm Fe, 32 ppm Zn, 38 ppm Mn şeklinde belirlerken; makro besin elementlerini ; % 0.215 P, % 1.186 total N, 1800 ppm K, 1620 ppm Mg, 2800 ppm Ca, 200 ppm Na düzeyinde tespit edilmiştir.[2]

Torf, siyah, kahverengi ve sarı renkli olabilir.%100 doğal, organik ve sterildir.[2] Tollund Adamı bir torf bataklığına MÖ 4. yüzyılda gömülmüş ve cesedi bozulmadan günümüze kadar kalmıştır.

Torf özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Su tutma kapasitesi yüksektir.
  • Havalanma kapasitesi yüksektir.
  • Hastalık ve haşere taşımaz.
  • Ec ve pH'sı değişkendir.
  • Her türlü bitki yetiştirmeye uygundur.
  • Hacim olarak hafiftir.
  • Harç yapımı için çok elverişlidir.
  • Gerekli besin maddeleri ilave edilebilir.
  • %100 doğal bir maddedir
  • Organik yapısı yüksektir

Dağılışı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ilıman kuzey ülkelerinde 1 metre torf oluşumu 600-2400 yılda, ortalama 1500 yılda gerçekleşir. Tropik bölgelerde bu süre 214-455 yıl arasıdır. İskoçya, İrlanda ve İngiltere'de geniş torf yatakları Ilıman Okyanusal iklimden dolayı oluşmuştur. Almanya ve Polonya gibi karasal ülkelerde topoğrafya torf oluşumunu etkilemiştir. Çukur alanlarda suyun birikmesiyle Yunanistan Philippi Plain'de, ABD'de Florida ve Joaquin'de torf oluşmuştur. Tropik kuşakta Endonezya, Malezya, Zaire, Uganda ve Kenya'da geniş yataklar bulunur.[3]

Türkiye'de torf bulunan yerler şunlardır: Ağaçbaşı (Sürmene), Abdulharap Gölü (Çalikhan), Akgöl (Yunak), Barma Yaylası (Çaykara), Buldan Yaylagöl (Denizli), Danamandıra (Çatalça), Çameli (Denizli), Elmalı ve Söğüt (Antalya), Gâvur Gölü (Kahramanmaraş), Akgöl (Sakarya), Azaplı, İnekli ve Gölbaşı (Adıyaman), Gölhisar (Burdur), Ağılyolu, Göle (Ardahan), Merkez (Kahramanmaraş), Binpınar, Karaçoban (Erzurum), Saray, Özalp (Van), Yeniçağa Gölü (Bolu).[4]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ AKSOY, Prof. Dr. Tevfik (1988). "Tarımda Torfun Önemi ve Türkiye'deki Torf Yatakları". Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  2. ^ a b c SAĞLAM, M. Turgut ve diğ. (2009). "PİYASADA SAKSI TOPRAĞI ADI ALTINDA SATILAN ÇEŞİTLİ TORF ÖRNEKLERİNİN BAZI FİZİKSEL ve KİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI". ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  3. ^ DEMİRAL, Mehmet Ali. "Bir Topraksız Kültür Ortamı Olarak Torf". derim.com.tr/. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  4. ^ "Turbalıklar Gezegenin". atlasdergisi.com. 2013. 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
Wikimedia Commons'ta Torf ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Torf&oldid=33690813" sayfasından alınmıştır