İçeriğe atla

2005 Azerbaycan genel seçimleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2005 Azerbaycan genel seçimleri
Azerbaycan
← 2000 6 Kasım 2005 2010 →

Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi'nin 125 sandalyesi için
Çoğunluk için gereken 63 sandalye
Katılım%42,2
  Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti
 
Lider İlham Aliyev İsa Gamber Fezail Ağamalı
Parti YAP Müsavat Partisi Ana Vatan Partisi
İttifak - Azatlık İttifakı -
Liderlik tarihi 26 Mart 2005 7 Kasım 1992 24 Kasım 1990
Liderin bölgesi Katılmadı 20 sayılı Nerimanov 2. 60 sayılı Salyan-Neftçala
Son seçim 72 sandalye 2 sandalye 1 sandalye
Sandalye 57 5 2
Değişim azalış 15 artış 3 artış 1

  Dördüncü parti Beşinci parti Altıncı parti
 
Lider Sabir Rüstemhanlı Asım Mollazade Ali Kerimli
Parti VHP Azerbaycan Demokratik Islahatlar Siyasi Partisi Azerbaycan Halk Cephesi Partisi
İttifak Demokratik Azerbaycan İttifakı - Azatlık İttifakı
Liderlik tarihi 3 Kasım 1992 5 Haziran 2005 22 Ağustos 2000
Liderin bölgesi 72 sayılı Yardımlı-Masallı 22 sayılı Nesimi 2. 31 sayılı Surahanı 2.
Son seçim 3 sandalye Yeni 5 sandalye
Sandalye 2 1 1
Değişim azalış 1 Sabit azalış 4

  Yedinci parti Sekizinci parti Dokuzuncu parti
 
Lider Avaz Temirhan Hanhüseyn Kazımlı İkbal Ağazade
Parti Azerbaycan Liberal Partisi Azerbaycan Sosyal Refah Partisi Azerbaycan Ümit Partisi
İttifak Millî Birlik Hareketi - -
Liderlik tarihi 3 Haziran 1995 4 Ağustos 1995 15 Aralık 2002
Liderin bölgesi 17 sayılı Yasamal 2. 66 sayılı Bilesuvar 35 sayılı Hatai 3.
Son seçim 1 sandalye 0 sandalye 0 sandalye
Sandalye 1 1 1
Değişim artış 1 artış 1 artış 1

  YAP   Müsavat   AVP   VHP   ADİSP   AHCP   ALP   ASRP   Ümit
  BKP   BAHCP ve   VBP'nin kazandığı çevreler

Önceki Meclis Başkanı

Murtuz Alaskerov
YAP

Seçilen Meclis Başkanı

Oktay Esedov
YAP

2005 Azerbaycan genel seçimleri, 6 Kasım 2005 tarihinde yapılan ve Azerbaycan Millî Meclisi 3. döneminin 125 yeni üyesinin belirlendiği seçimlerdir.

2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İlham Aliyev cumhurbaşkanı seçilmiştir. Seçimden önceki (3.) cumhurbaşkanı ve YAP (1.) Genel Başkanı Haydar Aliyev 12 Aralık 2003 tarihinde öldü. Haydar Aliyev'in ölümü İlham Aliyev'in cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası muhalefet seçimlere birleşerek katılma ve daha güçlü olmak için güçlerin birleştirilmesi kararı aldı.

Azatlık İttifakı ortak adaylar çıkarmış ve eski Meclis Başkanı Resul Guliyev'in Bakü'ye dönmesini planlamıştır. Olası darbe girişimine karşı kolluk kuvvetleri güçlendirilmiş sisteme geçit yaptı.

19 Ekim 2005 tarihinde Azerbaycan hükûmetinin bazı üyeleri darbe girişiminde bulunma suçundan hapsedildi. Onların arasında Yeni Azerbaycan Partisi Siyasi Şurası üyesi, Azerbaycan sağlık bakanı Ali İnsanov, Yeni Azerbaycan Partisi Siyasi Şurası üyesi, Azerbaycan ekonomik kalkınma bakanı Ferhat Aliyev, Azerbaycan cumhurbaşkanı işler idaresi başkanı Akif Muradverdiyev gibi isimler vardı.

2002 Azerbaycan anayasa referandumu sonrası seçim kanunu değişti. Karma (100 liste usulü çoğunluk; 25 nispi temsil) sistemde düzenlenen seçim ilk kez tümüyle 125 çevrede liste usulü çoğunluk sistemiyle düzenlendi. 125 sandalyeye uygun ülke 125 seçim çevresine bölünmüştür. İşgal altında olan bölgelerin milletvekilleri için seçim çevreleri (8 seçim çevresi; 118-125) ülke genelinde göçmenlerin yaşadıkları şehirleri, rayonları, kasabaları kapsamaktadır. Ayrıca ilk kez 122 sayılı Hankendi seçim çevresi oluşturulmuş ve bu seçim çevresinde seçimler düzenlenmiştir.

Siyasi Partiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçime aşağıdaki partiler (ittifaklar hariç) katılmıştır:

Seçimlere resmen 8 ittifak katılmıştır:

  1. Azatlık İttifakı
  2. Azerbaycancı Kuvvetler İttifakı
  3. Azerbaycan Namına Seçim İttifakı
  4. Azerbaycan Terakki (ATA) İttifakı
  5. Birlik İttifakı
  6. Demokratik Azerbaycan İttifakı
  7. Islahat İttifakı
  8. Yeni Siyaset (YeS) İttifakı

Azatlık İttifakı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Azatlık İttifakı Bayrağı

2005 tarihinde Azerbaycan Demokrat Partisi, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi ve Müsavat Partisi tarafından kurulan seçim ittifakı. İttifak turuncu devrimlerden etkilenerek rengini turuncu olarak belirledi. Dışarıdan Azerbaycan Halk Partisi tarafından desteklendi, AHP genel başkanı Penah Hüseyn istifa ederek bağımsız siyasetçi olarak İttifaka katıldı.

İttifak
Parti
Genel Başkanı
Aday
Sayısı
Kuruluş Tarihi
Adı
21 Temmuz 2005 Azatlık Azerbaycan Demokrat Partisi Resul Guliyev 40
Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Ali Kerimli 48
Müsavat Partisi İsa Gamber 41
24 Temmuz 2005 Azerbaycancı Kuvvetler Birlik Partisi Hudadat Huduyev
Vahdet Partisi Tahir Kerimli 46
Azerbaycan Namına Azerbaycan Halk Demokratik Partisi Refik Turabhanoğlu
Vahit Azerbaycan Partisi Karrar Abilov
27 Temmuz 2005 Azerbaycan Terakki Azerbaycan Diriliş ve Terakki Partisi Azat Nabiyev
Korkut Firudin Kerimov
15 Ağustos 2005 Birlik Azerbaycan Millî Devletçilik Partisi Nimet Penahlı
Azerbaycan Mübarizler Partisi Ağadur Müslümov
24 Temmuz 2005 Demokratik Azerbaycan Adalet Partisi İlyas İsmailov 32
Vahit Azerbaycan Millî Birlik Partisi Hacıbaba Azimov
Vatandaş Dayanışması Partisi Sabir Rüstemhanlı 31
21 Temmuz 2005 Islahat Azerbaycan Cumhuriyetçiler Partisi Sübut Esedov
Azerbaycan Azat Cumhuriyetçiler Partisi Kamil Seyidov
Azerbaycan Demokratik Maarifçilik Partisi Elşen Musayev
Demokratik Azerbaycan Dünyası Partiyası [a] Mammad Alizade 57
Yeni Siyaset Azerbaycan Millî İstiklal Partisi Ali Aliyev
Azerbaycan Millî Hareket Partisi Samir Caferov
Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi Ayaz Mutallibov 9
Aras Alizade
Toplam Seçim Çevresi 125
Toplam Seçmen 4.675.572
Toplam Kullanılan Oy 1.974.036
Katılım Oranı (%) 46,6 (42,2)
Seçilen Milletvekili Sayısı 115

Partilere göre

[değiştir | kaynağı değiştir]
Parti
Genel Başkanı
Oy
Sandalye
#
%
+\-
Sayı
+\-
Yeni Azerbaycan Partisi İlham Aliyev 57 azalış 15
Bağımsız - 44 artış 20
Müsavat Partisi İsa Gamber 5 artış 3
Ana Vatan Partisi Fezail Ağamalı 2 artış 1
Vatandaş Dayanışması Partisi Sabir Rüstemhanlı 2 azalış 1
Azerbaycan Demokratik Islahatlar Siyasi Partisi Asım Mollazade 1 Yeni
Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Ali Kerimli 1 azalış 4
Azerbaycan Liberal Partisi Avaz Temirhan 1 artış 1
Azerbaycan Sosyal Refah Partisi Hanhüseyn Kazımlı 1 artış 1
Azerbaycan Ümit Partisi İkbal Ağazade 1 artış 1
Büyük Kuruluş Partisi Fazıl Mustafa 1 Yeni
Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Kudret Hasanguliyev 1 Yeni
Vatandaş Birliği Partisi Sabir Hacıyev 1 Yeni

Sonuç iptalleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

9 sayılı Binegedi İkinci, 38 sayılı Gence Nizami İkinci, 42 sayılı Sumgayıt İkinci, 110 sayılı Zagatala seçim çevresinin sonuçları Merkezi Seçim Komisyonu tarafından, 31 sayılı Surahanı İkinci, 44 sayılı Sumgayıt-Abşeron, 69 sayılı Celilabad-Masallı-Bilesuvar, 103 sayılı Gedebey, 106 sayılı Tovuz-Kazah-Ağstafa, 119 sayılı Ağdam Köy seçim çevresinin sonuçları ise Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.[1] Merkezi Seçim Komisyonu'nun sonuçlarını iptal ettiği seçim çevrelerinde YAP adayları birinci olmuştu. Diğer sonuçları iptal edilen seçim çevrelerinden 31 sayılı Surahanı İkinci, 44 sayılı Sumgayıt-Abşeron, 69 sayılı Celilabad-Masallı-Bilesuvar, 103 sayılı Gedebey, 106 sayılı Tovuz-Kazah-Ağstafa, 119 sayılı Ağdam Köy seçim çevresinden sırasıyla Azatlık İttifakı ortak adayı, AHCP genel başkanı Ali Kerimli; YAP adayı Tevfik Hüseynli; Azatlık İttifakı ortak adayı, AHCP Yüksek Meclisi başkanı Gulamhüseyn Alibeyli; bağımsız aday Fahrettin Gamberov; YAP adayı Bahtiyar Sadıkov seçimleri birinci bitirmişti.[2] 10 seçim çevresinde seçim sonuçlarının iptal edilmesi nedeniyle 13 Mayıs 2006 tarihinde yeniden seçimler düzenlendi.

Toplamda 460 seçim noktasının (sandık kurulu) seçim sonuçları iptal edilmiştir.[3]

Seçime katılım toplamda %46,6 olsa da, iptaller sonrası bu rakam %42,2 oldu.

Toplamda yaklaşık 1 milyon seçmenin kayıtlı olduğu seçim çevrelerinde, bölgelerinde, noktalarında sonuçlar iptal edilmiştir.

Müsavat Partisi'nin seçim sonuçlarını kabul etmesiyle Azatlık İttifakı seçim ittifakı olarak Azatlık 9 Şubat 2005 tarihinde feshedildi. Seçim sonuçlarını kabul etmeyen Azatlık kurucu üyeleri Azerbaycan Halk Cephesi Partisi ve Azerbaycan Demokrat Partisi 2005 yılında seri şekilde protestolar düzenlemiştir. Bu protestolara Millî Birlik Hareketi, Azerbaycan Liberal Partisi ve Azerbaycan Millî İstiklâl Partisinden de destek gelmiştir.

  1. ^ 22 Ağustos 2020 tarihinde düzenlenen VI kurultayda parti adı Milli Dayanışma Partisi olarak değiştirildi.
  1. ^ "Genel Sonuçlar". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2007. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Şubat 2021. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]