Büyük İskender'in seferleri

Büyük İskender'in seferleri
	; Pompeii'deki İskender Mozaiği'nden atı Bukefalos ile Pers kralı III. Darius'la savaşırken tasvir edilen İskender (Napoli Ulusal Arkeoloji Müzesi, İtalya)
Tarih	MÖ 336–323; (13 yıl)
Bölge	Yunanistan, İlirya, Trakya, Tuna Deltası, Anadolu, Suriye, Fenike, Mısır, Mezopotamya, İran, Afganistan, Soğd, Baktriya, Hindistan
Sonuç	Makedon zaferi: ; Makedon İmparatorluğu batıda Balkanlar ve Mısır'dan doğuda Orta Asya ve Hindistan'a kadar uzanıyor; Helenistik dönemin başlangıcı
Taraflar
Makedon Krallığı Korint İttifakı;	Ahameniş İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Büyük İskender; Parmenion; Antipatros; I. Ptolemaios; Hephaestion; Craterus; Philotas	III. Darius; Rheomithres; Bessus ; Arsites ; Rodoslu Memnon; Azemilcus

Büyük İskender'in savaşları (Yunanca : Πόλεμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου), Makedonyalı III. İskender'in MÖ 336'dan MÖ 323'e kadar gerçekleştirdiği bir dizi fetihti. Bunlar, Pers Kralı III. Darius'un yönetimi altındaki Ahameniş Pers İmparatorluğu'na karşı yapılan savaşlarla başladı. İskender'in Ahameniş Perslerine karşı kazandığı zafer zincirinin ardından, yerel reislere ve savaş ağalarına karşı Yunanistan'dan Güney Asya'daki Pencap bölgesine kadar uzanan bir sefer başlattı. Öldüğü sırada, Yunanistan'ın çoğu bölgesine ve fethedilen Ahameniş İmparatorluğu'na hükmediyordu. Ancak ilk planı olan Hindistan yarımadasını bütünüyle fethetmeyi başaramadı. Askeri başarılarına rağmen İskender, Ahameniş İmparatorluğu'nun yönetimine istikrarlı bir alternatif sunamadı ve zamansız ölümü, fethettiği geniş toprakları genellikle Diadochi Savaşları olarak bilinen bir dizi iç savaşa sürükledi.^[1]

İskender, babası Makedonyalı II. Philip'in tahtta kaldığı yirmi yıl boyunca, Yunanistan ana karasındaki poleis'i (Yunan şehir devletlerini) Korint Birliği altında birleştirmişti.^[2]^[3] İskender, güney Yunan şehir devletlerinde meydana gelen isyanı bastırarak Makedon yönetimini sağlamlaştırmaya devam etti ve ayrıca kuzeydeki şehir devletlerine karşı kısa ama kanlı bir sefer düzenledi. Daha sonra Ahameniş İmparatorluğu'nu fethetme planlarını gerçekleştirmek için doğuya doğru ilerledi. Yunanistan'dan yaptığı fetih seferi Anadolu, Suriye, Fenike, Mısır, Mezopotamya, İran, Afganistan ve Hindistan'a yayıldı. Makedon İmparatorluğunun sınırlarını doğuda günümüz Pakistan'ındaki Taxila şehrine kadar genişletti.

İskender, ölümünden önce Makedonya'nın Arap Yarımadası'na askeri ve ticari genişlemesi için de planlar yapmıştı ve ardından ordularını batıdaki Kartaca, Roma ve İber Yarımadası'na çevirmeyi planlamıştı. Ancak Diadochi (siyasi rakipleri) o öldükten sonra bu planlardan vazgeçti. Bunun yerine, İskender'in ölümünden sonraki birkaç yıl içinde Diadochi, birbirlerine karşı bir dizi askeri sefer başlattı ve Makedon İmparatorluğu'nun topraklarını kendi aralarında böldü ve Helenistik dönemde 40 yıllık savaşı tetikledi.^[4]

Yunanistan ve Makedonya'daki savaşlar

MÖ 340 - Medlerin İsyanı: Büyük İskender, 16 yaşındayken, babası II. Philip'in Bizans'ı Boğaz'da kuşatması sırasında, Makedonya'nın kuzeydoğu sınırındaki Trakya kabilesi Medlerin isyanını bastırdı.
MÖ 338 Ağustos - Chaeronea Muharebesi: Orta Yunanistan'da Atina, Thebes ve Yunanistan'ın diğer şehirlerinden oluşan birleşik ordu, Makedon kralı II. Philip tarafından yenilgiye uğratıldı. İskender, 18 yaşındayken Makedon ordusunun sol kanadına komuta etti. Savaştan sonra Yunanistan, Makedonya'nın kendi üzerindeki egemenliğini tanıdı.
MÖ 335 ilkbahar-yaz - Balkanlar'daki sefer: İskender'in Makedon kralı olarak ilk savaşları. Balkanlar'daki savaşlar sırasında, İstria Nehri'ne (modern Tuna kadar, bir dizi asi Trakya ve İlirya kabilesi (kabileler, paeonlar, getae, tavlantii vb.) yenildi.
MÖ 335 Eylül e. - Thebes kuşatması: İlirya'dan, o zamanlar Yunanistan'ın en güçlü şehirlerinden biri olan Boeotia'daki asi şehir Thebes'e saldırmak için hızlı bir saldırı. Antik ve güçlü şehrin hızlı zaferi ve yıkımı, Yunanlıların direnme iradesini kırdı.

Asya'da Sefer (MÖ 334-325)

Mayıs MÖ 334 yılı — Granik Nehri savaşı: Büyük İskender, Küçük Asya'daki Granik Nehri üzerinde, efsanevi Truva'nın. Savaştan sonra, Küçük Asya'nın tamamı bir yıl içinde İskender'in egemenliğine girdi.
sonbahar MÖ 334 yılı — Halikarnas kuşatması: başkentin kuşatılması ve fırtınası Karya kıyı kenti Halikarnas yarımadanın güney ucunda Küçük Asya. Kuşatma sırasında garnizondan çok sayıda asker öldü, ancak Persler deniz yoluyla kaçmayı başardılar. Halikarnassos, nüfusu olmayan zorlu bir savaştan sonra teslim oldu ve İskender'in emriyle yok edildi.
Kasım MÖ 333 yılı — Issa savaşı: kralın Pers ordusu yenildi Darius III'ün içinde Kilikyalar (Küçük Asya). İskender uyluğundan kılıçla hafifçe yaralandı. Darius kaçtı, İskender Asya'yı rahatsız edilmeden fethetmeye devam edebilirdi.
Ocak-Temmuz MÖ 332 yılı — Tire kuşatması: yedi aylık kuşatma ve zaptedilemez Fenike şehirler Atış Poligonu. Pers gücü, tüm ana sahil üsleri ve şehirleri İskender'in insafına kaldığı için deniz filosunu kaybetti.
Eylül-Ekim MÖ 332 yılı — Gazze kuşatması: iki aylık kuşatma ve şehrin fırtınayla ele geçirilmesi. İskender omzundan bir okla ağır yaralandı. Gazze'nin düşüşünden sonra İskender Mısır'ı kolayca ele geçirdi.
1 Ekim MÖ 331 yılı — Gaugamela Savaşı: belirleyici bir savaş, ardından Pers İmparatorluğu varlığı sona erdi. Darius kaçtı ama kısa süre sonra satrabı tarafından öldürüldü.
kış MÖ 330 yılı — Pers Kapısı savaşı: Satrap Ariobarzanes'in ordusunu bozguna uğrattı.
329—MÖ 327 yılları — Dağ Savaşı: savaş Soğdlular ve Baktriya'nın yerel isyancılarla birlikte. Savaşlar yerel niteliktedir, yerel yöneticiler partizan eylemlerinin yardımıyla bağımsızlık kazanmaya çalışırlar. Liderlerin yok edilmesi ve dağ kalelerinin ele geçirilmesinden sonra, yerel soyluların direnişi büyük ölçüde bastırılır.
Temmuz MÖ 326 yılı — Hydaspes Nehri Savaşı: Makedonlar ilk kez fillerle savaştılar ve ağır kayıplar verdiler, ardından İskender'i nehrin ötesinde daha doğuda takip etmeyi reddettiler
326—MÖ 325 yılları — Malyan şehrine saldırı: Hydaspes ve İndus nehirleri boyunca yaşayan Hindistan'ın kabileleriyle savaşlar. Doğudaki seferden vazgeçmek zorunda kalan İskender, yeni topraklardan İran'a dönerek burayı ilhak etti. Şehirlerden biri için yapılan savaşta, İskender göğsünden bir okla ağır yaralandı ve mucizevi bir şekilde hayatta kaldı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Freeman, Charles. The Greek Achievement: The Foundation of the Western World. Allen Lane, 1999. 978-0-7139-9224-3. p.172: "In scope and extent his achievements ranked far above that of the Macedonian king, Alexander ("the Great") who was to demolish the empire in the 320s but failed to provide any stable alternative."
^ Bowra, C. Maurice (1994) [1957]. The Greek Experience. Londra: Phoenix Orion Books Ltd. s. 9. ISBN 978-1-85799-122-2.
^ Sacks, David, (1995), Encyclopedia of the Ancient Greek World, London: Constable and Co. Ltd, 978-0-09-475270-2, p. 16.
^ Strudwick 2013.

[1] Freeman, Charles. The Greek Achievement: The Foundation of the Western World. Allen Lane, 1999. 978-0-7139-9224-3. p.172: "In scope and extent his achievements ranked far above that of the Macedonian king, Alexander ("the Great") who was to demolish the empire in the 320s but failed to provide any stable alternative."

[2] Bowra, C. Maurice (1994) [1957]. The Greek Experience. Londra: Phoenix Orion Books Ltd. s. 9. ISBN 978-1-85799-122-2.

[3] Sacks, David, (1995), Encyclopedia of the Ancient Greek World, London: Constable and Co. Ltd, 978-0-09-475270-2, p. 16.

[FOOTNOTEStrudwick2013-4] Strudwick 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]