Neptün'ün keşfi

Neptün'ün gözlemlenerek keşfedildiği Linden Caddesi'ndeki New Berlin Gözlemevi.

Neptün, 1989 yılında Voyager 2 sondası tarafından görüntülendi

Neptün gezegeni doğrudan gözlemlenmeden önce matematiksel olarak tahmin edilmişti. Urbain Le Verrier tarafından yapılan tahminin ardından, 23-24 Eylül 1846 gecesi Berlin Gözlemevi'nde astronom Johann Gottfried Galle tarafından Le Verrier'in hesaplamalarından hareketle (Heinrich Louis d'Arrest'in yardımıyla) teleskopla yapılan gözlemler, büyük bir gezegenin varlığını doğruladı. Bu keşif, 19. yüzyılda bilim için sansasyonel bir andı ve Newton'un kütleçekimi teorisini dramatik bir biçimde doğrulamıştı. François Arago'nun ifade ettiği üzere, Le Verrier, Neptün'ü "kaleminin ucu ile" keşfetmişti.

Geriye dönüp bakıldığında, keşfedildikten sonra birçok kez gözlemlendiği ancak tanınmadığı ortaya çıktı ve konumu hakkında hesaplamalar yapan ancak gözlemi gerçekleştiremeyen başka astronomlar da vardı. 1846 yılı itibarıyla, Uranüs'ün 1781'de William Herschel tarafından keşfedilmesinden bu yana Neptün neredeyse yörüngede bir tam turunu tamamlamıştı ve astronomlar, Newton'un evrensel kütleçekimi yasasıyla tamamen açıklanamayan bir dizi düzensizlik tespit etmişti. Fakat bu düzensizlikler, daha uzak ve henüz bilinmeyen bir gezegenin Uranüs'ün Güneş etrafındaki yolunu bozması durumunda çözülebilirdi.

1845 yılında Paris'te Urbain Le Verrier ve John Couch Adams adlı astronomlar Cambridge'de ayrı ayrı böyle bir gezegenin doğasını ve konumunu belirlemek için hesaplamalar yapmaya başladılar. Fakat Le Verrier'in başarısı, kısa süre sonra o dönemde Britanya Kraliyet Astronomu olan George Airy'nin John Adams'ın da gezegenin keşfini öngördüğünü açıklaması nedeniyle gerginliğe neden olan bir uluslararası öncelik tartışmasına yol açtı. Yine de, Royal Society 1846 yılında Le Verrier'e bu başarısı için Copley Madalyası'nı verdi ve Adams'tan bahsetmedi. Ancak Royal Society, Adams'a da 1848 yılında Copley Madalyası'nı takdim etti.

Neptün'ün keşfi, sadece on yedi gün sonra William Lassell tarafından Triton adlı uydusunun keşfedilmesini sağladı.

Ayrıca bakınız

• Dokuzuncu Gezegen
• Vulkan

Kaynakça

Özel

Genel

• Airy, G. B. (1847). "Account of some circumstances historically connected with the discovery of the planet exterior to Uranus". Memoirs of the Royal Astronomical Society. Cilt 16. ss. 385-414. Bibcode:1847MmRAS..16..385A. 
• Airy, W., (Ed.) (1896). The Autobiography of Sir George Biddell Airy. Cambridge University Press.  from Project Gutenberg
• [Anon.] (2001) "Bouvard, Alexis", Encyclopædia Britannica, Deluxe CDROM edition
• Baum, R.; Sheehan, W. (1997). In Search of Planet Vulcan: The Ghost in Newton's Clockwork Universe. Plenum. ISBN 978-0-306-45567-4. 
• Bouvard, Alexis (1821). Tables astronomiques publiees par le Bureau des Longitudes de France. Paris, FR: Bachelier. Bibcode:1821tapp.book.....B. 
• Chambers, John; Mitton, Jacqueline (2014). From dust to life : the origin and evolution of our solar system. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-14522-8. OCLC 859181634. 
• Chapman, A. (1988). "Private research and public duty: George Biddell Airy and the search for Neptune". Journal for the History of Astronomy. 19 (2). ss. 121-139. Bibcode:1988JHA....19..121C. doi:10.1177/002182868801900204. 
• Dieke, S. (1970). "Heinrich Louis D' Arrest". Dictionary of Scientific Biography. 1. New York: Charles Scribner's Sons. ss. 295–296. ISBN 978-0-684-10114-9. 
• Doggett, L. E. (1997). "Celestial mechanics". Lankford, J. (Ed.). History of Astronomy, an Encyclopedia. Taylor & Francis. ss. 131-40. ISBN 9780815303220. 
• Dreyer, J. L. E. & Turner, H. H. (eds) (1987) [1923]. History of the Royal Astronomical Society [1]: 1820–1920. ss. 161-2. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link) KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi (link)
• Grosser, M. (1962). The Discovery of Neptune. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-21225-1. 
• Grosser, M. (1970). "Adams, John Couch". Dictionary of Scientific Biography. 1. New York: Charles Scribner's Sons. ss. 53–54. ISBN 978-0-684-10114-9. 
• Harrison, H. M (1994). Voyager in Time and Space: The Life of John Couch Adams, Cambridge Astronomer. Lewes: Book Guild, 0-86332-918-7
• Hughes, D. W. (1996). "J. C. Adams, Cambridge and Neptune". Notes and Records of the Royal Society. 50 (2). ss. 245-248. doi:10.1098/rsnr.1996.0027. 
• Hutchins, R. (2004) "Adams, John Couch (1819–1892)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, accessed 23 August 2007 Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
• J. W. L. G. [J. W. L. Glaisher] (March 1882). "James Challis". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 43 (4). ss. 160-179. Bibcode:1883MNRAS..43..160.. doi:10.1093/mnras/43.4.160. 
• Kollerstrom, Nick (2001). "Neptune's Discovery. The British Case for Co-Prediction". Unuiversity College London. 11 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2007. 
• Moore, P. (1996). The Planet Neptune: An Historical Survey before Voyager. Praxis. ISBN 978-0-471-96015-7. 
• Nichol, J. P. (1855). The Planet Neptune: An Exposition and History. Edinburgh: James Nichol. 
• O'Connor, J. J.; Robertson, E. F. (1996). "Mathematical discovery of planets". MacTutor History of Mathematics archive. University of St. Andrews. Erişim tarihi: 17 Eylül 2007. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
• Rawlins, Dennis (1992). "The Neptune Conspiracy" (PDF). DIO, the International Journal of Scientific History. 2 (3). ss. 115-142. 
• Rawlins, Dennis (1994). "Theft of the Neptune papers" (PDF). DIO, the International Journal of Scientific History. 4 (2). ss. 92-102. Bibcode:1994DIO.....4...92R. 
• Rawlins, Dennis (1999). "British Neptune Disaster File Recovered" (PDF). DIO, the International Journal of Scientific History. 9 (1). ss. 3-25. 
• Sampson, R.A. (1904). "A description of Adams's manuscripts on the perturbations of Uranus". Memoirs of the Royal Astronomical Society. Cilt 54. ss. 143-161. Bibcode:1904MmRAS..54..143S. 
• Sheehan, W.; Baum, R. (September 1996). "Neptune's Discovery 150 Years Later". Astronomy. 24 (9). ss. 42–49. Bibcode:1996Ast....24...42S. 
• Sheehan, W.; Thurber, S. (2007). "John Couch Adams's Asperger syndrome and the British non-discovery of Neptune". Notes and Records of the Royal Society. 61 (3). ss. 285-299. doi:10.1098/rsnr.2007.0187. 
• Sheehan, W; ve diğerleri. (2004). "The Case of the Pilfered Planet — Did the British steal Neptune?". Scientific American (İngilizce). 291 (6). ss. 92-99. doi:10.1038/scientificamerican1204-92. PMID 15597985. Erişim tarihi: 2 Ocak 2019. 
• Smart, W. M. (1946). "John Couch Adams and the discovery of Neptune". Nature. 158 (4019). ss. 648-652. Bibcode:1946Natur.158..648S. doi:10.1038/158648a0. 
• Smart, W. M. (1947). "John Couch Adams and the discovery of Neptune". Occasional Notes of the Royal Astronomical Society. Cilt 2. ss. 33-88. 
• Smith, R. W. (1989). "The Cambridge network in action: the discovery of Neptune". Isis. 80 (303). ss. 395-422. doi:10.1086/355082. 
• Standage, T. (2000). The Neptune File. Penguin Press. 
• Unknown (11 Ekim 1980). "Did Galileo See Neptune?". Science News. 118 (15). s. 231. doi:10.2307/3965133. JSTOR 3965133. 

Konuyla ilgili yayınlar

• Hubbell, J. G.; Smith, R. W. (November 1992). "Neptune in America – Negotiating a Discovery". History of Astronomy Journal. 23 (4). s. 261. Bibcode:1992JHA....23..261H. doi:10.1177/002182869202300402. 
• Lecture notes with orbital positions at the time of discovery.

Dış bağlantılar

• "Lecture XV. The Discovery of Neptune". librivox. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) "Pioneers of Science by Oliver Lodge (1887)". librivox. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link) (ses dosyaları)