Эчтәлеккә күчү

Маврикийда Һинд дине

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Маврикийда Һинд дине latin yazuında])

Маврикийда Һинд дине төрле дини төркемнәрдән Һиндлеләр ялланган хезмәтчеләр буларак Маврикийның һәм Һинд Океанының күрше утрауларына Франция һәм соңрак Британия плантацияләренә китерелгәч башланган булган.[1][2][3] Мигрантлар күбесенчә хәзер Бихар, Уттар-Прадеш, Мадхья-Прадеш, Джаркханд, Орисса, Махараштра, Тамилнад, Телангана һәм Андхра-Прадеш буларак мәгълүм штатларыннан килгән.[1]

Һинд дине Маврикийда иң зур дин булып тора, тугърылар саны 670000-нән артык, алар 2011 Маврикий Статистика халык санын алуы буенча илнең 1,3 миллион халкының якынча 48.5%-ын тәшкил итәләр.[4][5] Бу Һинд Океанында Маврикийны Африкада Һиндуларның иң зур процентлы иле һәм дөньяда Непал һәм Һиндстаннан соң Һиндуларның процент нисбәте буенча өченче иле итә.

Ел Процент Арту/Кимү
1871 41.97% 132652
1881 55.99% 202281 +14.02%
1891 56.10% 209079 +0.11%
1901 55.62% 206131 -0.48%
1911 54.26% 202716 -1.36%
1921 52.70% 201895 -1.56%
1931 50.37% 202192 -2.33%
1944 47.26% 203709 -3.11%
1952 46.97% 241660 -0.29%
1962 47.55% 332851 +0.58%
1972 49.56% 421707 +2.01%
1983 50.65% 506486 +1.09%
1990 50.63% 535028 -0.02%
2000 49.64% 585210 -0.99%
2011 48.54% 600327 -1.10%

Тарихы

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Маврикийда дин[5]
Дин Процент
Һиндулар
  
 51.9 %
Христианнар
  
 31.4 %
Мөселманнар
  
 15.3 %
Башкалар†
  
 1.5 %
Дин буенча халык % -ы; †Буддачылык тарафдарларын да кертеп

Европа колониаль көчләре колларны тоткын итеп алуны һәм алар белән сәүдә итүне 19-ынчы гасырның беренче яртысында тыйган, Британия Империясе аны беренче дистә елларда тыйган. Шулай да колониаль шикәр камышы, мамык, тәмәке һәм башка кыйммәтлеләр плантацияләренә түбән бәяле, югары интенсив хезмәткә ихтыяҗ арта барган. Британия Империясе Африкадан коллар белән тәэминатын Һиндстаннан ялланган эшчеләр тәэминатына алмаштырган.[6][7]

Һиндстаннан ялланган кешеләрнең күпчелеге Һинд дине тарафдарлары булган, әмма шулай ук Мөселманнар һәм Христианнар да булган. Алар индентура буенча килгәннәр, бу аларны билгеле вакыт эшләргә мәҗбүр иткән озын дәвамлы контракт булган; хезмәтнең вакыты чикле булуга карамасак, бу коллыкка охшаш булган.[8] Һиндстаннан ялланган хезмәтчеләрне ташый торган кораблар 1836 елда киткән.[9] Һиндстанга асаба булган шикәр камышы, Европада булган салкын киңлекләрдә үсми, әмма тропик киңлекләрдә үсә, һәм үсүче Европа һәм Америка ихтыяҗларын тәэмин итү өчен зур колониаль тропик плантацияләрендә үстерелгән булган. Бу шикәр камышы һәм башка тропик уңышлар плантацияләре сәбәпле ялланган Һиндулар Маврикийга һәм Фиджи, Ямайка, Тринидад, Мартиника, Суринам һәм башка илләргә килгән.[9]

Маврикийга килгән индентура хезмәт контрактларын кабул иткән Һиндулар һәм Һинду булмаганнар Һиндстанда авыр шартларда булганнар. Колониаль Һиндстанда ярлылык, ачлык, эпидемия һәм Британия Раджында периодик ачлыклар колониаль хөкем вакытында бик яман булганнар.[10][11][12] 19-ынчы гасыр Британия Һиндстанында миллионлаган Һиндлеләр ачлыктан үлгәннәр.[12] Экстремаль шартлар гаиләләрне, авылларны ваткан һәм миграцияләр сәбәбе булган.[10] 1839 елга Маврикийда колониаль плантацияләрдә инде коллыкка охшаш шартларда 25000 Һиндле булган, әмма болар күбесенчә ирләр булган, чөнки колониаль хезмәт кануннары ирләр белән хатын-кызлар һәм балалар баруны тыйган. 1840-ынчы елларда Британия плантацияләрендә арзан хезмәтнең кырыс дефицита Маврикийга ялланган эшчеләрнең, ирләрнең һәм хатын-кызларның җибәрелүенә сәбәп булган, аеруча Калькутта, Бомбей һәм Мадрас портларыннан.[9][10] According to Michael Mann – a professor of Sociology, the Hindus and non-Hindus of India who arrived in Mauritius were a small percentage of the over 30 million indentured Indian workers shipped around the colonial world between the 18th and early 20th century (many of whom returned after serving for years as plantation labor).[13]

Маврикий Британия Империясеннән бәйсезлек алган вакытка, аның халкының күпчелеге Һинд чыгышлы булган. Патрик Айзенлор буенча, Маврикийның якынча 70%-ы Һинд чгышлы. Үзләрен Һинд дине тарафдарлары дип идентификацияләгәннәр бөтен халыкның якынча 48%-ын тәшкил итәләр, яки Һиндле чыгышлыларның якынча 69%-ын.[14]

Тел

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Маврикийда Һинд дине тарафдарлары өйдә һәм сәүдәдә сөйләшенгән төп телләр Креол, Бходжпури, Тамил һәм Һинди.[15] Айзенлор раслаганча сәяси актив Һиндулар Һиндины сакларга тырышканнар, алар аны "ана тел" яки "бабалар теле" дип атаганнар, һәм шулай ук колониаль дискриминациягә каршы ышану, әмма күпчелек Һинд дине тарафдарлары көн саен тормышта Креол телен кулланалар – ул утрауда барлыкка килгән Һиндлеләрнең һәм Африканнарның синкретик теле.[15]

Утрау дәүләттә Маврикий хөкүмәте тарафыннан контрольдә тотылган Маврикий Тапшыру Корпорациясендә күп Бходжпури телле телевидение программалар бар.[16] Маврикийда Бходжпурины киң кулланучы Һиндулар авыл көньягында һәм La Nicolière янында төньяк-үзәк регионда яшиләр.[17] Бу торак пунктларда Һиндулар күбесенчә Бихар һәм көнчыгыш Уттар-Прадеш Ганга үзәне төбәкләреннән, һәм аларның теле оригиналь Бходжпуриның модификацияләнгән формасы – Койнесы булып торалар.[17]

Демография

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2011 ел халык санын буенча, Һинд дине тарафдарлары Маврикий халкының 48.54%-ын тәшкил иткән. Родригес утравыннан башка, Һинд дине тарафдарлары халыкның 50.15%-ы булганнар (Шәһәр даирәләрендә 36.79%, һәм авыл даирәләрендә 59.72%). Родригес утравында, Һинд дине тарафдарлары халыкның 0.84%-ын тәшкил итәләр.[18]

Иҗтимагый стратификация

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Оддвар Холлап һәм башка галимнәр буенча, Маврикийда төпләнеп калган Һинд дине тарафдарлары арасында каста системасы кырыс булмаган.[19][20][21] Холлап раслаганча, күп галимнәр "Һиндлеләр тәкъдим ителгән җәмгыятьләрдә икътисади һәм сәяси шартлар каста тәэмин итү өчен уңайлы булмган", һәм каста иҗтимагый оешуның принцибы булмаган, чөнки барлык Һиндле хезмәтчеләр (кулилар) "шул ук эшне эшлгәннәр һәм шул ук яшәү шартларында яшәгәннәр".[19]

Төп Һинду фестивальләре

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Маврикийда Һинд дине тарафдарлары төп фестивальләрне бәйрәм итәләр, мәсьәлән, Порт Луида Дивали.

Утрауда иң зур Һинду фестиваль Маха Шиваратри ("Шиваның Бөек Төне"). Бу ел саен Һинду бәйрәм итүе, ул Февраль һәм Март айларында була, церемония дүрт көннән тугыз көнгә кадәр була, һәм ашаудан тыелу төн буе уяу булып Шива табынуына китерә.

Маврикийда башка мәшһүр Һинду фестивальләргә түбәндәгеләр керә:[22]

Маврикийда гыйбадәтханәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халыкара Кришна Аңы Җәмгыятенең Маврикийда берничә гыйбадәтханәсе бар.

Шулай ук карарга мөмкин

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Commons
Commons
Викиҗыентыкта бу тема буенча

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1,0 1,1 Paul Younger (2009). New Homelands: Hindu Communities in Mauritius, Guyana, Trinidad, South Africa, Fiji, and East Africa. Oxford University Press. pp. 3–8, 30–31, 53–54. ISBN 978-0-19-974192-2. https://books.google.com/books?id=F0X9eLq57ocC. 
  2. ↑ Meenakshi Thapan (2005). Transnational Migration and the Politics of Identity. SAGE Publications. pp. 65–67. ISBN 978-0-7619-3425-7. https://books.google.com/books?id=1cjiKF_VucYC. 
  3. ↑ Malik, Rajiv (2003). The Hindus of Mauritius. Hinduism Today. Himalayan Academy. әлеге чыганактан 2018-12-11 архивланды. 2007-04-25 тикшерелгән.
  4. ↑ Resident population by religion and sex. Statistics Mauritius. әлеге чыганактан October 16, 2013 архивланды. 1 November 2012 тикшерелгән.
  5. ↑ 5,0 5,1 Religious groups in Mauritius 2017 елның 4 октябрь көнендә архивланган., Pew Research, Washington DC
  6. ↑ Paul Younger (2009). New Homelands: Hindu Communities in Mauritius, Guyana, Trinidad, South Africa, Fiji, and East Africa. Oxford University Press. pp. 3–4. ISBN 978-0-19-974192-2. https://books.google.com/books?id=F0X9eLq57ocC. 
  7. ↑ Steven Vertovik (Robin Cohen, ed.) (1995). The Cambridge survey of world migration. pp. 57–68. ISBN 978-0-521-44405-7. 
  8. ↑ Tinker, Hugh (1993). New System of Slavery. Hansib Publishing, London. ISBN 978-1-870518-18-5. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Forced Labour. The National Archives, Government of the United Kingdom (2010).
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 David Northrup (1995). Indentured Labor in the Age of Imperialism, 1834-1922. Cambridge University Press. pp. 62–67. ISBN 978-0-521-48047-5. https://books.google.com/books?id=kS84AAAAIAAJ&pg=PA62. 
  11. ↑ Pieter C. Emmer (1986). "Chapter 9: The meek Hindu, the recruitment of Indian indentured labourers for service overseas". Colonialism and Migration; Indentured Labour Before and After Slavery. Springer. pp. 194–199, for context see 187–199. ISBN 978-94-009-4354-4. https://books.google.com/books?id=cudhBAAAQBAJ. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Mike Davis (2002). Late Victorian Holocausts: El Nino Famines and the Making of the Third World. Verso Books. pp. 6–11, 54–59, 167–173. ISBN 978-1-78168-061-2. https://books.google.com/books?id=2LjYUY3LHkoC. 
  13. ↑ Michael Mann (2016). "Chapter 16: Circulation and Migration". in John Marriott. The Ashgate Research Companion to Modern Imperial Histories. Routledge. ISBN 978-1-317-04251-8. https://books.google.com/books?id=zs3OCwAAQBAJ. 
  14. ↑ Patrick Eisenlohr (2006). Little India: Diaspora, Time, and Ethnolinguistic Belonging in Hindu Mauritius. University of California Press. pp. 7–8. ISBN 978-0-520-24879-3. https://books.google.com/books?id=QFzcGV9FlxgC. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Patrick Eisenlohr (2006). Little India: Diaspora, Time, and Ethnolinguistic Belonging in Hindu Mauritius. University of California Press. pp. 51–55. ISBN 978-0-520-24879-3. https://books.google.com/books?id=QFzcGV9FlxgC. 
  16. ↑ Patrick Eisenlohr (2006). Little India: Diaspora, Time, and Ethnolinguistic Belonging in Hindu Mauritius. University of California Press. pp. 72–73. ISBN 978-0-520-24879-3. https://books.google.com/books?id=QFzcGV9FlxgC. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Patrick Eisenlohr (2006). Little India: Diaspora, Time, and Ethnolinguistic Belonging in Hindu Mauritius. University of California Press. pp. 67–69, 207–208. ISBN 978-0-520-24879-3. https://books.google.com/books?id=QFzcGV9FlxgC. 
  18. ↑ https://web.archive.org/web/20131016141533/http://www.gov.mu/portal/goc/cso/file/2011VolIIPC.pdf
  19. ↑ 19,0 19,1 Hollup, Oddvar (1994). «The Disintegration of Caste and Changing Concepts of Indian Ethnic Identity in Mauritius». Ethnology 33 (4): 297–316. DOI:10.2307/3773901.
  20. ↑ Grieco, Elizabeth M. (1998). «The Effects of Migration on the Establishment of Networks: Caste Disintegration and Reformation among the Indians of Fiji». International Migration Review 32 (3). DOI:10.2307/2547769.
  21. ↑ Jayawardena, Chandra (1968). «Migration and Social Change: A Survey of Indian Communities Overseas». Geographical Review 58 (3). DOI:10.2307/212565.
  22. ↑ Jan Dodd (2004). Mauritius, Réunion & Seychelles. pp. 93, 134. ISBN 978-1-74059-301-4. https://books.google.com/books?id=G_H5-2H_OcUC&pg=PA134. 
  23. ↑ Xygalatas, D. (2013). «Extreme Rituals Promote Prosociality». Psychological Science 24 (8): 1602–1605. DOI:10.1177/0956797612472910. PMID 23740550.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Маврикийда_Һинд_дине&oldid=4119094