Bolonyeze

Bolonyeze makaroni (italyancha: Pasta alla bolognese), Bolonyeze sousi (fransuzcha: Sauce bolognaise) — italyancha taom makaron servirovkasining bir turi, shuningdek, bunday servirovkada ishlatiladigan goʻshtli sous.

Bolonyeze sousining vatani Italiyaning Bolonya provinsiyasi boʻlib, bu uning nomida aks etgan. Makaronli ragu sousi haqidagi birinchi hujjatli eslatma 18-asrning oxiriga toʻgʻri keladi va Bolonya yaqinidagi Imola shahri va Kardinal, keyinchalik Rim papasi Piya VII Gregorio Luidji Barnaba Kyaramontining^[1] oshpazi Alberto Avisi shaxsi bilan bogʻliq.

Bolonyeze sousi bilan tortish uchun tarixiy makaron turi talyatelle hisoblanadi. Bugungi kunda, Italiyadan tashqarida, bolonyeze sousi spagetti yoki boshqa turdagi makaronlar (shu jumladan, tor maʼnodagi makaron) bilan ham servirovka qilinadi.

Italiyaning oʻzida „Spaghetti alla Bolognese“ (Spagetti Bolonyeze) nomi undan tashqariga qaraganda kechroq tarqaldi^[2]. U Amerikada paydo boʻlgan.

Bolonyeze sousini spagetti bilan qoʻllash haqida birinchi eslatma Julia Lovejoy Cuniberti „Amerika oshxonalari uchun amaliy italyan retseptlari“ kitobida v tarjima bilan Ingliz — "Amerika oshxonalari uchun amaliy italyan retseptlari"), unda u sousni makaron yoki spagetti bilan birga ishlatishni maslahat berdi. Gap shundaki, quruq tagliatelle tuzilishi juda moʻrt. Amerikada oʻsha paytda ular asosan spagetti bilan taʼminlangan. Amerikada taomning muvaffaqiyati juda katta edi va bir necha yil ichida u Nyu-Yorkdagi 1920-yilda Commodore mehmonxonasi va 1931-yilda Moneta kabi eng mashhur restoranlarning menyusiga kiritildi. Oʻshanda bu taom jahon miqyosida shuhrat qozongan^[3].

Bugungi kunda spagetti Bolonyeze paketlarda, bankalarda, shuningdek muzlatilgan holda sotiladi. Konservalangan spagetti Bolonyezening yirik ishlab chiqaruvchisi Amerikaning Heinz oziq-ovqat kompaniyasi boʻlib, ularni yigirmanchi asrning 60-yillaridan boshlab ishlab chiqaradi^[4]^[5]^[6].

Karbonara kabi boshqa mashhur makaron variantlaridan farqli oʻlaroq, bolonyeze sousi nafaqat makaron bilan, balki kartoshka pyuresi bilan ham, lazanya uchun nachinka sifatida ishlatilishi mumkin va baʼzi hollarda u alohida, ragu kabi servirovka qilinadi.

Bolonya delegatsiyasi tomonidan Italiya oshxonasi akademiyasida (Accademia Italiana della Cucina) rasman tavsiya etilgan Bolonyeze retsepti taomning tarkibini quyidagi ingredientlar bilan cheklaydi: mol goʻshti, choʻchqa goʻshti, panchetta (Italiya bekoni), piyoz, sabzi, selderey, pomidor, goʻshtli bulyon, oq yoki qizil quruq vino, sut.

Eng soddalashtirilgan versiyada bolonyeze — pomidorli sousdagi goʻsht qiymasi.

Gruppo Virtuale Cuochi Italiani (GVCI) — Italiya pazandalik professionallarining xalqaro tashkiloti boʻlib, har yili Xalqaro Italiya oshxonasi kunini tashkil qiladi. 2010-yilda talyatelle alla bolonyeze ushbu bayramning rasmiy taomi sifatida tanlangan^[7]. Tadbir 2010-yil 17-yanvarda boʻlib oʻtgan va unda 50 ta davlatdan 450 nafar oshpaz qatnashgan^[8].

Manbalar

↑ Lynne Rossetto Kasper. The Splendid Table Morrow: , 21-fevral 2012-yil. ISBN 978-0-688-08963-4.
↑ Carnazzi, Stefano. „The Strange Story of Spaghetti Bolognese: Foreign-born, Adopted by Italy“ (en). Expo2015.org (2014-yil 26-noyabr). 2020-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.
↑ Gambero Rosso. „La vera storia degli spaghetti alla bolognese“ (it). GamberoRosso.it (2020-yil 27-aprel). Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
↑ „Don’t call them spaghetti bolognese: the difficult relationship between Bologna and its most popular recipe, abroad“ (it). Ricette storiche. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
↑ „Heinz | Spaghetti Bolognese“ (en). www.heinz.co.uk. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.
↑ „Gallery Image: Heinz Spaghetti Bolognese“ (en). History of Advertising Trust. Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.
↑ „International Day of Italian Cuisines 2010“ (en). itchefs-GVCI. Qaraldi: 2020-yil 22-avgust.
↑ „Tagliatelle with ragù Bolognese sauce, Tagliatelle al Ragù alla Bolognese by Mario Caramella“ (en). itchefs-GVCI. Qaraldi: 2020-yil 22-avgust.

Adabiyotlar

Artusi, Pellegrino (1895). Science in the Kitchen and the Art of Eating Well. ISBN 0-8020-8704-3.
Hazen, Marcella. The Classic Italian Cookbook Knopf. ISBN 0-394-40510-2

Havolalar

Accademia Italiana della Cucina ga koʻra klassik Bolonez Ragù

[Kasper-1] Lynne Rossetto Kasper. The Splendid Table Morrow: , 21-fevral 2012-yil. ISBN 978-0-688-08963-4.

[2] Carnazzi, Stefano. „The Strange Story of Spaghetti Bolognese: Foreign-born, Adopted by Italy“ (en). Expo2015.org (2014-yil 26-noyabr). 2020-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.

[3] Gambero Rosso. „La vera storia degli spaghetti alla bolognese“ (it). GamberoRosso.it (2020-yil 27-aprel). Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.

[4] „Don’t call them spaghetti bolognese: the difficult relationship between Bologna and its most popular recipe, abroad“ (it). Ricette storiche. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.

[5] „Heinz | Spaghetti Bolognese“ (en). www.heinz.co.uk. Qaraldi: 2020-yil 5-dekabr.

[6] „Gallery Image: Heinz Spaghetti Bolognese“ (en). History of Advertising Trust. Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.

[7] „International Day of Italian Cuisines 2010“ (en). itchefs-GVCI. Qaraldi: 2020-yil 22-avgust.

[8] „Tagliatelle with ragù Bolognese sauce, Tagliatelle al Ragù alla Bolognese by Mario Caramella“ (en). itchefs-GVCI. Qaraldi: 2020-yil 22-avgust.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]