Kontent qismiga oʻtish

Chrome OS

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Operatsion tizim
Chrome OS
Ishlab chiquvchi Google
OT oilasi Linux (Unixsimon)[1]
Negizi Chromium OS
Negiz kodi yopiq kodli hamda ochiq manbali komponentlar bilan
Ilk e’lon qilinishi 15-iyun, 2011-yil (13 yil avval) (2011-06-15)
Soʻnggi versiyasi 130.0.6723.84[2]
So’nggi test versiyasi 130.0.6723.84[2]
Qo’llaydigan platformalari ARM32, ARM64, x86, x86-64
Yadro tipi monolit (Linux yadrosi)[3]
Interfeys Google Chrome
Holati Chromebook, Chromebox, Chromebits, Chromebases, Chromeblets kabi qurilmalarga moʻljallangan
Veb sayt https://www.google.com/chromebook/chrome-os/

Chrome OS — Google tomonidan ishlab chiqilgan ARM yoki x86 protsessorli qurilmalar uchun moʻljallangan operatsion tizim[4]. Google Chrome OS Gentoo GNU/Linux asosida tuzilgan va Google Chrome brauzeri standart brauzeridan sifati foydalanadi[5]. Tizimning asosiy kodining koʻp qismi 2009-yil 19-noyabrda Chromium OS loyihasi sifatida chiqarilgan. Google Chrome OS oʻrnatilgan birinchi noutbuklar taqdimoti 2010-yilning ikkinchi yarmida kutilgan edi, lekin ularning chiqarilishi kechiktirildi va 2011-yilning ikkinchi yarmiga qoldirilgan.

Chrome OS Google tomonidan Microsoft (Windows) va Apple (Mac OS) oʻrtasida boʻlinadigan shaxsiy kompyuter operatsion tizimi bozorining bir qismini egallash uchun eksperimental harakat sifatida ishlab chiqilgan. Chrome OS Googleʼdan allaqachon mashhur boʻlgan brauzer imkoniyatlarini kengaytirish gʻoyasi asosida ishlab chiqilgan, aslida Googleʼning integratsiyalashgan xizmatlari bilan operatsion tizim-brauzerni taqdim etadi, bu yerda barcha foydalanuvchi maʼlumotlari sinxronlanadi. Internetda va bulutda saqlanadi. Chrome OS odatda netbuklarda ishlash uchun oddiy ochiq manbali Linux [6] . Uning asosiy isteʼmolchilari Internetda ishlash uchun kompyuterdan foydalanadigan foydalanuvchilar boʻlishi kerak edi [7].

Operatsion tizimning rasmiy taqdimoti birinchi marta 2009-yil 7-iyulda boʻlib oʻtdi[8]. Shu bilan birga, Chrome OS shaxsiy kompyuterlarda emas, faqat netbuklarda chiqarilishi eʼlon qilindi[9]. Garchi operatsion tizim qattiq disklarni qoʻllab-quvvatlasa-da, Google „yuqori ishonchlilik va ishlash“ni taʼminlash uchun Google operatsion tizimdagi bir qism maʼlumotlarni serverlarga joylashni ham koʻzda tutgan. Chrome OS texnik direktori Metall Papakipos operatsion tizim Windows 7ga qaraganda oltmish barobar qattir diskdan boʻsh joy talab etishini aytdi, muammosiz ishlashi uchun Chrome OS birdan uch gigabaytgacha boʻlgan boʻsh joyni talab qiladi[10].

2009-yil 19-noyabrda Google Chromium OS deb nomlangan Chrome OS uchun manba kodini chiqardi. 2009-yil noyabr oyida oʻsha paytda Google vitse-prezidenti boʻlgan Sundar Pichai konferentsiyada operatsion tizimning dastlabki versiyasini namoyish etdi. Konfrensiyada u Chrome brauzeriga oʻxshash ish stolini koʻrsatdi, lekin u yerda ilovalar yorliqlari ham bor edi. Matbuot anjumanida, operatsion tizim atigi yetti soniyada ishga tushdi, Pichai ishchi guruh yuklanish vaqtini yanada qisqartirish ustida ishlayotganini eʼlon qildi[11][12].

2010-yilda Google „Cr-48“ nomli bir qator Chromebookʼlarni sinovdan oʻtkazdi[13]. Chakana savdo modellarining chiqarilish sanasi 2010-yil oxiridan 2011-yil may oyigacha surildi. Google I/U konferentsiyasida Google yaqin davr ichida Acer va Samsung kompaniyalaridan ikkita Chromebook chiqarilishini eʼlon qildi[14][15]. Samsung modeli 2011-yil 15-iyunda, Acer esa iyul oʻrtalarida chiqarildi. 2011-yil avgust oyida Netflix qurilmalardagi filmlar va teleshoularni uzatishga imkon beruvchi video oqim xizmati Chrome OSʼni qoʻllab-quvvatlashini eʼlon qildi, Ilgari Netflixʼga kirish Microsoft Silverlight dasturiy platformasi orqali taʼminlangan edi[16].

2012-yilga kelib Chromebooklarga talab osha boshladi va Google yaqin orada Samsung tomonidan ishlab chiqarilgan bir qator qurilmalar chiqarilishini eʼlon qildi[17]. Shuningdek, kompaniya „Samsung Series 3“ning bir qismi sifatida nettop yoki Chromebox va Chrome OSʼni qoʻllab-quvvatlaydigan birinchi shaxsiy kompyuterni chiqardi. Garchi yuqorida tavsiflangan kompyuterlar birinchi avlod Chromebookʼlarga qaraganda tezroq boʻlsa-da, ular oʻsha paytdagi boshqa chiqarilgan qurilmalarga qaraganda yetarlicha kuchli emas edi va netbuk bozoriga koʻproq mos edi. 2012-yil oktyabr oyida Samsung va Google yangi Chromebookʼlarni ancha arzon narxda sota boshladilar (250 AQSH dollarida). Bu, shuningdek, Samsung Exynos liniyalaridan biri boʻlgan ARM protsessorini qoʻllab-quvvatlaydigan birinchi modellar edi[18]. Narxni pasaytirish uchun Google va Samsung qurilmalarning xotira hajmi va ekran oʻlchamlarini ham kamaytirdi. ARM protsessori parraksiz Chromebookʼni chiqarishga imkon berdi. Bundan keyin Acer 199 AQSH dollarlik Intel Celeron protsessori oʻrnatilgan „Chromebook C7“ni chiqardi. Bundan ham past narx uchun Acer SSDʼni oʻrniga qattiq diskni tanladi[19].

2012-yil aprel oyida Google Chrome OS foydalanuvchi interfeysining birinchi yirik yangilanishini chiqardi, bu oddiy vazifalar paneli bilan bir qatorda „Aura“ deb nomlangan apparat tezlashtirilgan oyna boshqaruvchisini qoʻllab-quvvatladi. Yangilanish bilan Chrome OS brauzer-operatsion tizimi haqidagi dastlabki tushunchasidan voz kechdi va personal kompyuterlarning operatsion tizimiga oʻxshab qoldi[20]. Lenovo Chromebookʼni talabalar qurilmasi sifatida reklama qildi. 2012-yil iyul oyida Chrome OSʼning yangi 20-versiyasi bilan birga yaqinda ishga tushirilgan Google Drive bulutli xizmatini qoʻllab-quvvatladi.

Google, oxirgi foydalanuvchilar nuqtayi nazaridan, ushbu operatsion tizimning asosiy xususiyatlari quyidagilar boʻlishini aytdi:

  • tezlik: yuklash, Internetga kirish, elektron pochtani qabul qilish va yuborish va hokazo;
  • Internet xizmatlari bilan qattiq integratsiya;
  • ishning ishonchliligi;
  • avtomatik xavfsizlik;
  • avtomatik yangilanish;
  • oddiylik;
  • „Google Play“ va „Android Nougat“ni qoʻllab-quvvatlaydi (2017-yilgi barcha Chromebookʼdan boshlab)
  • Android uslubidagi „moddiy dizayn“;
  • Debian GNU/Linux virtual mashinasi.

Chrome OS odatdagi virtual ish stoli (DaaS) va veb-ilovaga (SaaS) masofadan kirish tushunchalarini amaliy amalga oshirish sifatida yaratilgan. Bu foydalanuvchilarga ilovlarni olish (yuklab olish), ilovalarni oʻrnatish va yangilash kabi tizim maʼmuri vazifalarini bajarishga boʻlgan ehtiyojni yoʻq qiladi. Qurilma (netbuk yoki noutbuk)lar yoʻqolsa yoki ishlamay qolsa, barcha maʼlumotlar Google hisobida saqlanishi ushbu operatsion tizimning afzaliklaridan biridir.

Google Chrome OS turli xil qurilmalar uchun operatsion tizim sifatida sotiladi. Xususan kichik netbuklardan tortib to toʻliq hajmli ish stoli tizimigacha, x86 va ARM protsessor arxitekturasini qoʻllab-quvvatlaydi[4]. Google Chrome OS jamoasi koʻplab texnologik kompaniyalar bilan yuqori sifatli foydalanuvchi tajribasini taʼminlaydigan yangi qurilmalarni loyihalash va ishlab chiqish uchun faoliyat olib boradi. Ular orasida Acer, Adobe, Asus, Freescale Semiconductor, Lenovo, Qualcomm, Texas Instruments, Toshiba[21], NVIDIA kabi kompaniyalar bor. Rivojlanishda Intel kompaniyasi ham ishtirok etmoqda, u bilan hamkorlik rasmiy eʼlondan bir muncha oldin boshlangan[22]. Dell, shuningdek, Chrome OSʼni sinovdan oʻtkazmoqchi[23].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Pichai, Sundar „Introducing the Google Chrome OS“. Official Google Blog. Google, Inc. (7-iyul 2009-yil). Qaraldi: 11-iyul 2012-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 (unspecified title)
  3. ↑ „Kernel Design: Background, Upgrades“. Qaraldi: 7-sentabr 2011-yil.
  4. ↑ 4,0 4,1 Sundar Pichai, Linus Upson. „Introducing the Google Chrome OS“ (en). Ofitsialniy blog Google (7 июля 2009). 2012-yil 3-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11 iyulya 2009.
  5. ↑ The Chromium Projects: Chromium OS
  6. ↑ Zack Whittaker. „The history and future of Chrome OS“ (en). ZDNet. Qaraldi: 2021-yil 24-yanvar.
  7. ↑ „From Netbooks To Desktop Replacements - The History Of Chrome OS“ (en-US). Android Headlines (2019-yil 2-may). Qaraldi: 2021-yil 24-yanvar.
  8. ↑ Pichai, Sundar Introducing the Google Chrome OS. Official Google Blog. Google, Inc. (7-iyul 2009-yil).
  9. ↑ Womack, Brian Google to Challenge Microsoft With Operating System. Bloomberg (8-iyul 2009-yil)
  10. ↑ Mearian, Lucas Google Chrome OS will not support hard-disk drives. Computerworld (19-noyabr 2009-yil)
  11. ↑ Yegulalp, Serdar Google Chrome OS Previewed. InformationWeek (5-dekabr 2009-yil).
  12. ↑ Rapoza, Jim REVIEW: Google Chrome OS Developer Edition Provides Intriguing Look at Web-Only Computing. eWeek.com (3-dekabr 2009-yil)
  13. ↑ Casey Chan. Hereʼs the Cr-48, The First Chrome OS Laptop You Can Never Buy. Gizmodo (7 dekabrya 2010)
  14. ↑ Lawler, Richard Google unveils Acer Chromebook: $349, 11.6-inches with 6.5-hour battery. Engadget (11 maya 2011)
  15. ↑ Hollister, Sean Official: Samsung reveals Chrome OS laptop — the Series 5. Engadget (11 maya 2011).
  16. ↑ Richard Lawler. Netflix Watch Instantly streaming now works on ChromeOS, when itʼs working. Engadget (9 avgusta 2011).
  17. ↑ Leo Kelion. Google Chrome OS computers updated with faster processors (29-may, 2012-yil).
  18. ↑ Nathan Olivarez-Giles. Google Debuts $250 Chromebook. Wired.
  19. ↑ Myriam Joire. Acer C7 Chromebook review: Chrome OS on the cheap, but at what cost?.
  20. ↑ Lardinois, Frederic. Googleʼs Chrome OS Will Soon Look More Like Windows Than A Browser (9-aprel 2012-yil).
  21. ↑ Sundar Pichai. Google Chrome OS — FAQ - http://chrome.blogspot.com/2009/07/google-chrome-os-faq.html
  22. ↑ Dan Nystedt. Intel Is Working With Google on Chrome OS - http://www.pcworld.com/businesscenter/article/168196/intel_is_working_with_google_on_chrome_os.html (Wayback Machine saytida 2010-03-09 sanasida arxivlangan)
  23. ↑ Agam Shah. Dell may test Google’s Chrome OS - http://www.infoworld.com/d/open-source/dell-may-test-googles-chrome-os-973 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Chrome_OS&oldid=4959759" dan olindi