| dbo:abstract
|
- El joc de pilota mesoamericà era un esport amb rituals associats jugat durant més de 3.000 anys per les poblacions de Mesoamèrica en temps precolombins, i que en uns quants llocs continua sent jugat pels habitants amerindis locals. Tal com es pot esperar en un joc jugat en un període històric tan llarg i en unes quantes nacions diferents, detalls de les regles usades hi varien gradualment segons el temps i el lloc, així el joc de pilota es podria veure més acuradament com una família de jocs relacionats. Algunes versions es jugaven entre dos jugadors, d'altres entre 2 equips. Els jocs compartien les característiques de ser jugats amb una pilota de goma dura dins una pista allargada enfonsada o amb parets al voltant lineal. Arreu de Mesoamèrica es construïen pistes de pilota i s'utilitzaven durant moltes generacions, i les formes i les mides en variaven. Alguns llocs tenien pistes de pilota múltiples, però d'altres en tenien només una. En algunes parts de Mesoamèrica se'n troben en gairebé totes les ruïnes, mentre que en unes altres parts són menys comuns. El joc s'anomenava tlachtli en nàhuatl i tlaxtli per a poblacions mexicanes centrals veïnes, a Sinaloa (on es continua jugant), i poc-ta-tok n'era un nom maia del Yucatán. Les ciutats antigues amb camps de pilota especialment bons en bon estat de conservació inclouen Copán, , Monte Albán, Uxmal i ; la pista antiga més gran de totes és a Chichén Itzá, i mesura 166 per 68 metres. Tot i que es jugava informalment per a passar l'estona, inclosos els infants, el joc també tenia aspectes rituals importants, i els jocs de pilota formals es consideraven essencialment com a esdeveniments rituals. Els partits entre equips podrien simbolitzar les batalles entre els déus al cel i els senyors de l'inframón. La pilota podria simbolitzar el sol. En alguns d'aquests partits rituals, el líder de l'equip perdedor seria decapitat com a sacrifici humà. El seu crani s'utilitzaria llavors com el cor al voltant del qual es faria una pilota de goma nova. Una segona interpretació és donada per guies a Chichen Itza, que afirmen que el premi per a l'equip que vencia era ser deïficats perdent els seus caps, suposadament a les mans de l'equip perdedor. El Popol Vuh, anomenat sovint la Bíblia dels maies, té seccions llargues que expliquen històries dels partits rituals entre els herois bessons maies i els senyors demoníacs del Xibalba. Els jugadors de pilota i el joc en si són un tema comú en l'art mesoamericà. Malgrat els esforços dels colonitzadors i missioners per a erradicar-lo, els jocs de pilota es mantenen encara en alguns llocs, amb el nom d'. (ca)
- أولاماليزتلي (بالإسبانية: Ōllamaliztli) وهي لعبة كُرة طقسية كانت تمارس في وسط أمريكا وترجع إلى حوالي سنة 1400 قبل الميلاد حيث كان يلعبها الهنود الحمر في عصر قبل كولومبي واليوم لعبة أولاما تعود أصولها لهذه اللعبة. (ar)
- Tlachtli (z aztéčtiny, Mayi nazývaná pok-a-tok, česky někdy také nesprávně pelota) byla míčová hra, která jako rituál byla součástí náboženství v předkolumbovské době u mezoamerických kmenů, jako byli např. Toltékové, Aztékové nebo Mayové. Hra nejspíš pochází od Olméků z 6. století př. n. l., postupně se rozšířila a byla převzata jinými kulturami Mezoameriky, nakonec se dostala i na Karibské ostrovy a na jihozápad Severní Ameriky, kde ji hráli příslušníci Hohokamské kultury v dnešní Arizoně. Moderní verzí této hry je . (cs)
- Das Mesoamerikanische Ballspiel war sowohl Spiel als auch Ritual für die mesoamerikanischen Völker (Azteken, Maya, Mixteken, Tolteken, Totonaken und Zapoteken) in der präkolumbischen Zeit. Lange Zeit galten die Olmeken als die Erfinder des Ballspiels, doch ist – angesichts eines Ende des 20. Jahrhunderts in Paso de la Amada an der Pazifikküste entdeckten Ballspielplatzes aus der Zeit um 1400 v. Chr. (vgl. Mokaya-Kultur) – vieles wieder ungewiss. Die enge Verbindung zwischen kultischem Ritual, Schlichtungsinstanz und Spiel/Sport hatte bis zur Eroberung des Kontinentes durch die Europäer (ab 1519) und der weitgehenden kulturellen Zerstörung eine bedeutende Rolle inne. Es wird berichtet, dass Kaiser Karl V. von Hernán Cortés eine aztekische Ballspielmannschaft vorgeführt bekam. Das Mesoamerikanische Ballspiel wurde somit wohl ein nicht unwichtiger Faktor in der Entwicklung europäischer Ballspiele. Auch heute noch werden Varianten des Mesoamerikanischen Ballspiels gespielt. In den pazifischen Küstenregionen Mexikos Sinaloa und Nayarit ist dies beispielsweise das Ulama. Interessant ist die Tatsache, dass weder in Teotihuacán, einer der größten und bedeutendsten Städte Mesoamerikas, noch in den vielfältigen Kulturstätten Nord- und Südamerikas Ballspielplätze gefunden wurden. In Teotihuacán sind allerdings einige Ballspieler im Wandbild des „Paradies des Tlaloc“ zu sehen, wobei das Thema hier jedoch als Freizeitvergnügen behandelt wird. (de)
- La Mezamerika pilkludo estis sporto kun ritaj ligoj ludita dum pli ol 3,000 jaroj fare de la antaŭkolumbaj homoj de Mezameriko. La sporto havis malsamajn versiojn en malsamaj lokoj kaj moderna versio de la ludo, ulama, estas daŭre ludita en kelkaj lokoj de la loka indiĝena loĝantaro. Antaŭkolumbaj pilktribunaloj estis trovitaj ĝenerale en Mezameriko, plej malproksime en la sudo de Nikaragvo, kaj eventuale plej malproskime norde en la usona ŝtato Arizono. Tiuj pilktribunaloj varias konsiderinde laŭ grandeco, sed ĉiuj havas longajn mallarĝajn stratetojn kun flankmuroj kontraŭ kiuj la pilkoj povis resalti. La reguloj de la pilkludo ne estas konataj, sed se konsideri regulojn de ĝia posteulo, ulama, ili estis verŝajne similaj al rakedpilko aŭ flugpilko, kie la celo estas daŭrigi la pilkon en ludo. La ŝtonotribunalo estas malfrua aldono al la ludo. En la plej ĝenerala versio de la ludo, la ludantoj frapis la pilkon per iliaj koksoj, kvankam kelkaj versioj permesis la uzon de antaŭbrakoj, rakedoj, vespertoj, aŭ manŝtonoj. La pilko estis produktita el solida kaŭĉuko kaj pezis ĝis 4 kg aŭ pli, kaj grandeco variis laŭ regiono kaj versio. La ludo havis gravajn ritajn aspektojn, kaj gravaj formalaj pilkludoj estis aranĝitaj kiel ritaj okazaĵoj, ofte havante homoferon. La sporto ankaŭ estis pozita supraĵe por distro fare de infanoj kaj eble eĉ virinoj. La ludo estis privilegio nur de altrangaj viroj. Inter la ĉefaj popoloj kiuj ludis ĝin troviĝis majaoj kaj aztekoj kaj toltekoj. En Popol Vuh, sankta libro de kiĉeaj majaoj, ĝi ludas gravan rolon. (eo)
- El juego de pelota mesoamericano (en náhuatl: tlachtli u ollamalistli, en maya clásico: pitz) fue un deporte con anotaciones rituales y bélicas, jugado desde el año 1400 a. C. por los pueblos precolombinos de Mesoamérica; se practicaba tanto en la vida cotidiana como en celebraciones religiosas. Durante los milenios de su existencia, el deporte ha conocido distintas versiones en diferentes lugares. Aparentemente cumplía la función de resolver conflictos de diversa naturaleza: pleitos por tierras, tributo, controles comerciales y otros. Las reglas del juego de pelota, si acaso las había, no se conocen. A juzgar por su descendiente, ulama, eran probablemente similares al deporte del raquetbol, donde el objetivo es mantener la bola en juego (algunos historiadores poco fiables hablan del uso de una cabeza), si se llegaba a caer la pelota era una mala señal ya que para muchos historiadores la pelota era un símbolo que hacía alusión al Sol. Los aros de piedra son una adición tardía al juego. Esta adición cambió el juego por completo, ya que se podía conseguir una victoria inmediata metiendo la pelota en el aro, o se podían conseguir puntos simplemente si la pelota tocaba el aro. La pelota de hule en movimiento representaba las trayectorias de los astros sagrados: Sol, Luna y Venus. El ganador del juego era protegido y apoyado por los dioses, aunque en realidad existe una duda entre sí los que ganaban eran sacrificados o los perdedores. No se trataba de solo un juego: era un ritual religioso que simbolizaba el que Huitzilopochtli vencía a su hermana la luna para dar lugar al amanecer. En la zona de Monte Albán, el juego se desarrollaba a nivel del piso de la cancha, se golpeaba la pelota con la cadera, codos y rodillas para hacer pasar la pelota de un lado a otro. Los muros inclinados a los lados de la cancha se cubrían con una gruesa mezcla de cal para crear una superficie que hiciera regresar la pelota al campo de juego. Generalmente las canchas se encontraban en un nivel más bajo que el resto de las ciudades ya que era una representación del inframundo. En la versión más difundida del juego, los jugadores golpeaban la pelota con las caderas, codos y rodillas del lado derecho del cuerpo. Otras versiones permitían el uso de los antebrazos, raquetas, o la manopla (piedra de mano). La pelota estaba hecha de caucho y pesaba hasta 4 kg, aunque el tamaño de la pelota difería mucho en el tiempo o según la versión del juego, asimismo que rango de jugadores eran. El juego tenía importantes aspectos rituales y los principales partidos formales del juego de pelota eran eventos rituales, que podían incluir el sacrificio humano. El deporte se jugaba también de manera informal, para la recreación de los niños e incluso de las mujeres. Campos del juego de pelota fueron encontrados en toda Mesoamérica, hasta el sur de Nicaragua, y posiblemente tan al norte como el actual Arizona en los Estados Unidos. Estos campos de juego de pelota varían considerablemente en tamaño, pero todos tienen largas pistas estrechas con paredes laterales utilizadas para rebotar la bola. (es)
- Mesoamerikar pilota jokoa (nahuatlez tlachtli edota ōllamalīztli) Mesoamerikan K.a. 1400. urtetik aurrera Kolonaurreko herriek jokatutako erritual izaerako kirol bat da, eguneroko bizitzan nahiz erlijio ospakizunetan jokatzen baitzen. Milaka urtez kirolak tokian tokiko bertsio ezberdinak izan ditu. Gaur egun oraindik ere, Guatemala eta Mexikoko zenbait lekutan antzinako kirol honen ulama deritzon bertsio modernoa jokatzen da. Dirudienez, izaera ezberdinetako gatazkak konpontzeko balio zuen: lursailen jabetzak, tributuak, merkatal kontrolak, eta abar. Pilota jokoaren arauak ezezagunak dira, baina haren ondorengoak den ulamari so eginik, kirolaren antzekoak lirateke, honetan helburua pilota jokoan mantentzea da, pilota lurrera eroriz gero zorte txarra adierazten zuen, historialari batzuen arabera pilota eguzkiaren sinboloa baitzen. Aldiz, harrizko eraztunak beranduagoko gehikuntzak dira. Gehikuntza honek kirola erabat aldatu zuen, pilota eraztunetik igaroaraziz berehalako garaipena lortu zitekeelako, edo pilotak eraztuna ukitzearekin soilik puntuak lortzen zirelako. pilotak mugimenduak astro sakratuen ibilbideak irudikatzen zuen: Eguzkia, Ilargia eta Artizarra. Jokoaren irabazleak Jainkoak babesa eta mesedea bereganatzen zuen, halere irabazleak ala galtzaileak sakrifikatuak ziren inguruko zalantza badago. Ez zen joko bat bakarrik: Huitzilopochtlik bere ahizpa garaitu eta egunsentia hasten zela irudikatzen zuen. Mesoamerika osoan kirol honetako jokalekuak topatu izan dira, hegoaldean Nikaraguaren hegoaldetik hasi, eta iparraldean, ziurrenik AEBetako Arizona estaturaino. (eu)
- Le jeu de balle est un sport rituel qui a été pratiqué pendant plus de 3 000 ans par les peuples précolombiens de la Mésoamérique, et qui est connu également sous les noms de jeu de pelote (à tort, puisqu'il s'agit d'un hispanisme) et d'ulama (nom dérivé du nahuatl), et appelé « pitz » en maya classique, « pok'ol pok » en maya yucatèque, « tlachtli » ou « ullamaliztli » en nahuatl, ou encore « taladzi » en zapotèque. Apparu durant le IIe millénaire av. J.-C., le jeu de balle connait son apogée chez les Mayas et en Mésoamérique en général, de 600 à 900. Il se pratiquait avec une petite balle de caoutchouc entre deux équipes (de 1 à 12 joueurs) sur un terrain généralement en forme de H, également nommé tlachco par les Aztèques. L'un des plus vastes de ces courts est aujourd'hui celui de Chichén Itzá : soixante-dix mètres par cent soixante huit. L'iconographie et quelques récits présentent des joueurs se renvoyant la balle à coup de hanches ou de cuisses, s'interdisant de la toucher avec les mains et les pieds. Des peintures murales de Teotihuacan montrent des joueurs munis de bâtons, mais il s'agit peut-être d'un autre jeu (d'après certaines théories l'ancêtre du Cricket ou du Baseball ) . Il existe peu de descriptions historiques précises des règles de ce jeu qui faisait partie d'un rituel et qui était parfois accompagné de sacrifices. Le jeu fut ensuite repris par les Aztèques. C'est cette version que découvrirent les conquistadors espagnols. Des variantes de ce sport sont encore pratiquées de nos jours dans le nord-ouest du Mexique. (fr)
- The Mesoamerican ballgame (Nahuatl languages: ōllamalīztli, Nahuatl pronunciation: [oːlːamaˈlistɬi], Mayan languages: pitz) was a sport with ritual associations played since at least 1650 BC by the pre-Columbian people of Ancient Mesoamerica. The sport had different versions in different places during the millennia, and a newer, more modern version of the game, ulama, is still played by the indigenous populations in some places. The rules of the Mesoamerican ballgame are not known, but judging from its descendant, ulama, they were probably similar to racquetball, where the aim is to keep the ball in play. The stone ballcourt goals are a late addition to the game. In the most common theory of the game, the players struck the ball with their hips, although some versions allowed the use of forearms, rackets, bats, or handstones. The ball was made of solid rubber and weighed as much as 4 kg (9 lbs), and sizes differed greatly over time or according to the version played. The Mesoamerican ballgame had important ritual aspects, and major formal ballgames were held as ritual events. Late in the history of the game, some cultures occasionally seem to have combined competitions with religious human sacrifice. The sport was also played casually for recreation by children and may have been played by women as well. Pre-Columbian ballcourts have been found throughout Mesoamerica, as for example at Copán, as far south as modern Nicaragua, and possibly as far north as what is now the U.S. state of Arizona. These ballcourts vary considerably in size, but all have long narrow alleys with slanted side-walls against which the balls could bounce in. (en)
- Permainan bola Mesoamerika adalah olahraga yang memiliki kaitan dengan ritual dan telah dimainkan sejak tahun 1400 SM oleh orang-orang Mesoamerika pada masa Pra-Kolumbus. Olahraga ini memiliki berbagai versi, tergantung pada peradabannya, dan versi permainan yang lebih modern dan disebut ulama kini masih dimainkan oleh beberapa kelompok penduduk asli. Permainan ini memiliki unsur ritual yang penting, dan belakangan beberapa peradaban tampaknya telah memadukan kompetisi permainan bola ini dengan ritual pengorbanan manusia. Kalaupun tidak ada unsur pengorbanan manusia, permainan ini bisa brutal dan mengakibatkan luka yang parah. Permainan ini berlangsung antara dua regu. Jumlah pemain bisa bermacam-macam, antara dua hingga empat. (in)
- Het Meso-Amerikaans balspel was een balspel dat door vrijwel alle culturen in Meso-Amerika gespeeld werd. Het stond bekend als tlachtli of tlaxtli bij de Azteken, poctatoc of pokatok bij de Yucateekse Maya en Ulama in Sinaloa, waar het vandaag de dag nog steeds gespeeld wordt. Tegenwoordig wordt voor hetzelfde spel ook de Spaanse naam pelote gebruikt. Over de spelregels van het voor-Spaanse balspel is weinig met zekerheid bekend. Het was een heilige sport die werd gespeeld met een grote bal van rubber, die ongeveer vijf kilo woog. De spelers mochten de bal niet met hun armen of benen aanraken, alleen met hun heupen en het bovenlijf. Helemaal zonder gevaar was het niet: men brak regelmatig ledematen bij deze sport. Meestal werd het gespeeld in teams, soms een tegen een. Het spel werd gespeeld op een groot veld dat begrensd werd door muren in de vorm van een I. De doelen waren stenen die tegen de muren bevestigd waren. Elke zichzelf respecterende Meso-Amerikaanse stad had een balspelplaats. De grootste, met een oppervlakte van 166 bij 68 meter, was die van Chichén Itzá. Het spel had allereerst een machtspolitieke functie, maar bezat ook een belangrijke religieuze component. Zo speelde de Tolteekse koning Huemac tegen de regengoden, met de maisoogst als inzet. Vaak beelden de verschillende teams tegen elkaar strijdende goden, of ook jachtdieren, uit. De verliezers konden worden geofferd (anderen beweren dat juist de winnaar van het spel werd geofferd, dit was namelijk een grote eer) Op de bal kan het lichaam van een geboeide krijgsgevangene staan afgebeeld (Yaxchilán). Soortgelijke krijgssymboliek is te vinden in de Popol Vuh, de belangrijkste, vroeg-koloniale bron voor de Mayaanse mythologie. Het plaatst de strijd van de heldentweeling en de in de context van het balspel, waarbij ten slotte het gesnelde hoofd van Hunahpu als bal moet dienen. Daarvóór had de vader van de tweeling al gespeeld en niet alleen het spel, maar ook zijn hoofd verloren. (nl)
- メソアメリカの球戯（メソアメリカのきゅうぎ）とは、先コロンブス期以来メソアメリカで行われてきたゴム製ボールを使った競技である。メソアメリカでは紀元前から盛んに球戯が行われ、現在も一部の地域で伝統的な球戯が行われている。球戯にはスポーツとしての側面のほかに、宗教的・政治的な意味を持っていた。 なお、球戯は球技と同じだが、メソアメリカの場合は慣用的に「球戯」の字が使われることが多い。 (ja)
- Il gioco della pelota è uno sport con forti connotati rituali praticato per oltre 3 000 anni dai popoli della mesoamerica precolombiana. Nel corso dei secoli sono esistite molte varianti di questo sport nei diversi luoghi in cui è stato praticato e sue versioni moderne, il tlachtli e l'ulama, continuano ad essere giocate dagli indigeni del centroamerica. Sono stati trovati campi da gioco in tutta l'America centrale, a partire dal Nicaragua a sud fino ad arrivare, anche se in questo caso l'associazione con il gioco mesoamericano è discussa, all'Arizona. Le dimensioni di questi campi sono considerevolmente diverse, ma tutti presentano un corridoio centrale lungo e relativamente stretto con muri sui due lati sui quali la palla poteva rimbalzare. Le regole del gioco non sono conosciute. In base alle caratteristiche del suo tardo discendente ulama si ipotizza che fosse simile a sport come la pallavolo o il racquetball, in cui lo scopo è tenere la palla in gioco. I cerchi in pietra sui muri laterali, nei quali la palla doveva essere fatta passare, furono aggiunti al gioco solo in epoca successiva. Nella versione più diffusa di questo sport i giocatori dovevano colpire la palla con le anche, altre varianti permettevano l'uso degli avambracci o addirittura l'impiego di racchette o bastoni. La palla era fatta di solida gomma e arrivava a pesare anche oltre 4 chilogrammi. Le sue dimensioni variavano fortemente a seconda del periodo storico o della versione del gioco che veniva praticata. Nonostante questo gioco venisse praticato anche per semplice divertimento, anche dai bambini e forse dalle donne, esso aveva importanti connotati rituali, e le partite più importanti erano considerate veri e propri eventi religiosi, e prevedevano spesso sacrifici umani. (it)
- Mesoamerikanskt bollspel var en sport som praktiserades under mer än 3000 år av förkolumbianska folk i Mesoamerika. Bollspelet var oftast knutet till vissa ritualer. Sporten förekom i flera olika varianter genom åren, och den moderna varianten av spelet, , förekommer fortfarande hos urfolk på vissa platser i Mexiko. Man har hittat förkolumbianska bollspelsplaner över hela Mesoamerika. Dessa banor är olika stora, men alla är långa och smala med sidoväggar som bollen kunde studsa emot. Många av spelplanerna är väl bevarade. Spelets regler är inte kända, men tar man den nuvarande varianten ulama i beaktande, så påminner de troligen om volleybollregler, där avsikten är att hålla bollen i spel. Bollspelet fanns i flera olika varianter. De runda målen av sten har tillkommit senare i spelet, och finns inte på alla planer. I den mest utbredda varianten av spelet knuffade spelarna till bollen med höfterna. I en del varianter var det tillåtet att använda underarmarna, racketar, slagträ eller handstenar. Bollen var av robust gummi och kunde väga upp till drygt fyra kilo. Bollens storlek varierade mycket. Bollspelet hade viktiga rituella aspekter, och stora matcher avhölls som rituella begivenheter, ofta i samband med människooffer. Sporten utövades också av barn och kanske även av kvinnor. (sv)
- Ullamaliztli – rytualna gra w piłkę plemion prekolumbijskiej Mezoameryki i Ameryki Południowej. Pierwsze boiska do rytualnej gry w piłkę zbudowali Olmekowie w II tysiącleciu p.n.e. Boiska do gry w ullamaliztli znajdowały się w każdym mieście prekolumbijskiej Mezoameryki. Wiele boisk zachowało się do czasów dzisiejszych na terenie obecnego Meksyku, m.in. w El Tajín i w Monte Albán oraz największe – w Chichén Itzá. (pl)
- Мезоамериканская игра в мяч, или тлачтли (исп. juego de pelota, аст. ullamaliztli), — совмещённая с ритуалами спортивная игра, распространённая среди народов доколумбовской Мезоамерики. В разных местах в игру играли по-разному, причём американские индейцы и сейчас играют в современный вариант, который называется улама. Доколумбовские стадионы для игры в мяч были найдены на территории всей Мезоамерики от Никарагуа на юге до штата Аризона на севере. Обнаруженные стадионы сильно отличаются в размерах, но все имеют длинные узкие поля, ограниченные стенами, от которых может отскакивать мяч. Правила игры неизвестны, однако, если судить по производным играм (таким, как улама), то они были похожи на правила ракетбола или волейбола, где целью является удержание мяча в игре. Каменные кольца на стенах являются поздним добавлением к игре. В наиболее распространённой версии игры игроки должны были бить по мячу бёдрами, хотя в некоторых версиях также разрешалось использовать локти, ракетки, биты и камни. Мяч был сделан из цельного куска резины и весил четыре и более кг. Размер мяча сильно зависел от времени и версии игры. Крупные игры в мяч проводились в качестве ритуальных событий, иногда совмещаемых с человеческими жертвоприношениями. Однако, обычно в игру играли просто для развлечения, в том числе дети и иногда даже женщины. (ru)
- O jogo de bola mesoamericano era um desporto com associações rituais jogado ao longo de mais de 3000 anos pelos povos da Mesoamérica em tempos pré-colombianos. Uma versão moderna do jogo chamada ulama continua a ser jogada em alguns locais pelos habitantes ameríndios. Os campos de jogo de bola pré-colombianos têm sido encontrados desde o Arizona até à Nicarágua e também em várias ilhas do Caribe como Cuba e Porto Rico, o que denota bem a popularidade deste desporto americano. Apesar de poder ser jogado casualmente como simples recreação, inclusivamente por mulheres e crianças, o jogo tinha também importantes aspectos rituais, e grandes jogos formais eram acontecimentos rituais.. (pt)
- Месоамериканська гра у м'яч — спортивна гра народів і культур Месоамерики, що поєднувалася з місцевими ритуалами. Вона є однією з перших міжнародних спортивних ігор. Також гра мала ритуальний і сакральний зміст. Ацтеки називали її олламалістлі, мая класичного періоду — піц, сучасні індіанці штату Сіналоа (Мексика) називають гру улама. Територія розповсюдження гри того чи іншого її різновиду вийшла за межі без того значної області Месоамерики і включала в себе південний захід сучасних США, а також Антильські острови. (uk)
- 中美洲蹴球（西班牙語：juego de pelota mesoamericano；納瓦特爾語：tlachtli o ōllamalīztli）(Mesoamerican ballgame)是一種發源於中美洲的球類活動，有超過三千年的歷史。現時一些地方的印第安人仍有進行這項運動。由於這運動的歷史悠久，它的詳細規則隨時間和地點而有所不同。一般而言，這運動是兩人或兩方對賽。 中美洲蹴球所使用的球是硬膠質，而球場則是長形的。球場的兩邊築有高臺，使球不致飛出場外。有時在球場的兩端會立柱。 球員需以肘、腰及膝把球送過對方的石環。 蹴球場在中美洲各處都有設立。在一些地區，幾乎所有較大的遺址都有蹴球場，其他地區則可能少一些。現存最大的蹴球場長166米，寬68米。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- أولاماليزتلي (بالإسبانية: Ōllamaliztli) وهي لعبة كُرة طقسية كانت تمارس في وسط أمريكا وترجع إلى حوالي سنة 1400 قبل الميلاد حيث كان يلعبها الهنود الحمر في عصر قبل كولومبي واليوم لعبة أولاما تعود أصولها لهذه اللعبة. (ar)
- Tlachtli (z aztéčtiny, Mayi nazývaná pok-a-tok, česky někdy také nesprávně pelota) byla míčová hra, která jako rituál byla součástí náboženství v předkolumbovské době u mezoamerických kmenů, jako byli např. Toltékové, Aztékové nebo Mayové. Hra nejspíš pochází od Olméků z 6. století př. n. l., postupně se rozšířila a byla převzata jinými kulturami Mezoameriky, nakonec se dostala i na Karibské ostrovy a na jihozápad Severní Ameriky, kde ji hráli příslušníci Hohokamské kultury v dnešní Arizoně. Moderní verzí této hry je . (cs)
- メソアメリカの球戯（メソアメリカのきゅうぎ）とは、先コロンブス期以来メソアメリカで行われてきたゴム製ボールを使った競技である。メソアメリカでは紀元前から盛んに球戯が行われ、現在も一部の地域で伝統的な球戯が行われている。球戯にはスポーツとしての側面のほかに、宗教的・政治的な意味を持っていた。 なお、球戯は球技と同じだが、メソアメリカの場合は慣用的に「球戯」の字が使われることが多い。 (ja)
- Ullamaliztli – rytualna gra w piłkę plemion prekolumbijskiej Mezoameryki i Ameryki Południowej. Pierwsze boiska do rytualnej gry w piłkę zbudowali Olmekowie w II tysiącleciu p.n.e. Boiska do gry w ullamaliztli znajdowały się w każdym mieście prekolumbijskiej Mezoameryki. Wiele boisk zachowało się do czasów dzisiejszych na terenie obecnego Meksyku, m.in. w El Tajín i w Monte Albán oraz największe – w Chichén Itzá. (pl)
- O jogo de bola mesoamericano era um desporto com associações rituais jogado ao longo de mais de 3000 anos pelos povos da Mesoamérica em tempos pré-colombianos. Uma versão moderna do jogo chamada ulama continua a ser jogada em alguns locais pelos habitantes ameríndios. Os campos de jogo de bola pré-colombianos têm sido encontrados desde o Arizona até à Nicarágua e também em várias ilhas do Caribe como Cuba e Porto Rico, o que denota bem a popularidade deste desporto americano. Apesar de poder ser jogado casualmente como simples recreação, inclusivamente por mulheres e crianças, o jogo tinha também importantes aspectos rituais, e grandes jogos formais eram acontecimentos rituais.. (pt)
- Месоамериканська гра у м'яч — спортивна гра народів і культур Месоамерики, що поєднувалася з місцевими ритуалами. Вона є однією з перших міжнародних спортивних ігор. Також гра мала ритуальний і сакральний зміст. Ацтеки називали її олламалістлі, мая класичного періоду — піц, сучасні індіанці штату Сіналоа (Мексика) називають гру улама. Територія розповсюдження гри того чи іншого її різновиду вийшла за межі без того значної області Месоамерики і включала в себе південний захід сучасних США, а також Антильські острови. (uk)
- 中美洲蹴球（西班牙語：juego de pelota mesoamericano；納瓦特爾語：tlachtli o ōllamalīztli）(Mesoamerican ballgame)是一種發源於中美洲的球類活動，有超過三千年的歷史。現時一些地方的印第安人仍有進行這項運動。由於這運動的歷史悠久，它的詳細規則隨時間和地點而有所不同。一般而言，這運動是兩人或兩方對賽。 中美洲蹴球所使用的球是硬膠質，而球場則是長形的。球場的兩邊築有高臺，使球不致飛出場外。有時在球場的兩端會立柱。 球員需以肘、腰及膝把球送過對方的石環。 蹴球場在中美洲各處都有設立。在一些地區，幾乎所有較大的遺址都有蹴球場，其他地區則可能少一些。現存最大的蹴球場長166米，寬68米。 (zh)
- El joc de pilota mesoamericà era un esport amb rituals associats jugat durant més de 3.000 anys per les poblacions de Mesoamèrica en temps precolombins, i que en uns quants llocs continua sent jugat pels habitants amerindis locals. Tal com es pot esperar en un joc jugat en un període històric tan llarg i en unes quantes nacions diferents, detalls de les regles usades hi varien gradualment segons el temps i el lloc, així el joc de pilota es podria veure més acuradament com una família de jocs relacionats. Algunes versions es jugaven entre dos jugadors, d'altres entre 2 equips. (ca)
- La Mezamerika pilkludo estis sporto kun ritaj ligoj ludita dum pli ol 3,000 jaroj fare de la antaŭkolumbaj homoj de Mezameriko. La sporto havis malsamajn versiojn en malsamaj lokoj kaj moderna versio de la ludo, ulama, estas daŭre ludita en kelkaj lokoj de la loka indiĝena loĝantaro. La reguloj de la pilkludo ne estas konataj, sed se konsideri regulojn de ĝia posteulo, ulama, ili estis verŝajne similaj al rakedpilko aŭ flugpilko, kie la celo estas daŭrigi la pilkon en ludo. La ŝtonotribunalo estas malfrua aldono al la ludo. (eo)
- Das Mesoamerikanische Ballspiel war sowohl Spiel als auch Ritual für die mesoamerikanischen Völker (Azteken, Maya, Mixteken, Tolteken, Totonaken und Zapoteken) in der präkolumbischen Zeit. Lange Zeit galten die Olmeken als die Erfinder des Ballspiels, doch ist – angesichts eines Ende des 20. Jahrhunderts in Paso de la Amada an der Pazifikküste entdeckten Ballspielplatzes aus der Zeit um 1400 v. Chr. (vgl. Mokaya-Kultur) – vieles wieder ungewiss. Die enge Verbindung zwischen kultischem Ritual, Schlichtungsinstanz und Spiel/Sport hatte bis zur Eroberung des Kontinentes durch die Europäer (ab 1519) und der weitgehenden kulturellen Zerstörung eine bedeutende Rolle inne. Es wird berichtet, dass Kaiser Karl V. von Hernán Cortés eine aztekische Ballspielmannschaft vorgeführt bekam. Das Mesoamerik (de)
- Mesoamerikar pilota jokoa (nahuatlez tlachtli edota ōllamalīztli) Mesoamerikan K.a. 1400. urtetik aurrera Kolonaurreko herriek jokatutako erritual izaerako kirol bat da, eguneroko bizitzan nahiz erlijio ospakizunetan jokatzen baitzen. Milaka urtez kirolak tokian tokiko bertsio ezberdinak izan ditu. Gaur egun oraindik ere, Guatemala eta Mexikoko zenbait lekutan antzinako kirol honen ulama deritzon bertsio modernoa jokatzen da. Dirudienez, izaera ezberdinetako gatazkak konpontzeko balio zuen: lursailen jabetzak, tributuak, merkatal kontrolak, eta abar. (eu)
- The Mesoamerican ballgame (Nahuatl languages: ōllamalīztli, Nahuatl pronunciation: [oːlːamaˈlistɬi], Mayan languages: pitz) was a sport with ritual associations played since at least 1650 BC by the pre-Columbian people of Ancient Mesoamerica. The sport had different versions in different places during the millennia, and a newer, more modern version of the game, ulama, is still played by the indigenous populations in some places. (en)
- Le jeu de balle est un sport rituel qui a été pratiqué pendant plus de 3 000 ans par les peuples précolombiens de la Mésoamérique, et qui est connu également sous les noms de jeu de pelote (à tort, puisqu'il s'agit d'un hispanisme) et d'ulama (nom dérivé du nahuatl), et appelé « pitz » en maya classique, « pok'ol pok » en maya yucatèque, « tlachtli » ou « ullamaliztli » en nahuatl, ou encore « taladzi » en zapotèque. Des variantes de ce sport sont encore pratiquées de nos jours dans le nord-ouest du Mexique. (fr)
- El juego de pelota mesoamericano (en náhuatl: tlachtli u ollamalistli, en maya clásico: pitz) fue un deporte con anotaciones rituales y bélicas, jugado desde el año 1400 a. C. por los pueblos precolombinos de Mesoamérica; se practicaba tanto en la vida cotidiana como en celebraciones religiosas. Durante los milenios de su existencia, el deporte ha conocido distintas versiones en diferentes lugares. Aparentemente cumplía la función de resolver conflictos de diversa naturaleza: pleitos por tierras, tributo, controles comerciales y otros. (es)
- Permainan bola Mesoamerika adalah olahraga yang memiliki kaitan dengan ritual dan telah dimainkan sejak tahun 1400 SM oleh orang-orang Mesoamerika pada masa Pra-Kolumbus. Olahraga ini memiliki berbagai versi, tergantung pada peradabannya, dan versi permainan yang lebih modern dan disebut ulama kini masih dimainkan oleh beberapa kelompok penduduk asli. Permainan ini berlangsung antara dua regu. Jumlah pemain bisa bermacam-macam, antara dua hingga empat. (in)
- Il gioco della pelota è uno sport con forti connotati rituali praticato per oltre 3 000 anni dai popoli della mesoamerica precolombiana. Nel corso dei secoli sono esistite molte varianti di questo sport nei diversi luoghi in cui è stato praticato e sue versioni moderne, il tlachtli e l'ulama, continuano ad essere giocate dagli indigeni del centroamerica. (it)
- Het Meso-Amerikaans balspel was een balspel dat door vrijwel alle culturen in Meso-Amerika gespeeld werd. Het stond bekend als tlachtli of tlaxtli bij de Azteken, poctatoc of pokatok bij de Yucateekse Maya en Ulama in Sinaloa, waar het vandaag de dag nog steeds gespeeld wordt. Tegenwoordig wordt voor hetzelfde spel ook de Spaanse naam pelote gebruikt. (nl)
- Mesoamerikanskt bollspel var en sport som praktiserades under mer än 3000 år av förkolumbianska folk i Mesoamerika. Bollspelet var oftast knutet till vissa ritualer. Sporten förekom i flera olika varianter genom åren, och den moderna varianten av spelet, , förekommer fortfarande hos urfolk på vissa platser i Mexiko. Man har hittat förkolumbianska bollspelsplaner över hela Mesoamerika. Dessa banor är olika stora, men alla är långa och smala med sidoväggar som bollen kunde studsa emot. Många av spelplanerna är väl bevarade. (sv)
- Мезоамериканская игра в мяч, или тлачтли (исп. juego de pelota, аст. ullamaliztli), — совмещённая с ритуалами спортивная игра, распространённая среди народов доколумбовской Мезоамерики. В разных местах в игру играли по-разному, причём американские индейцы и сейчас играют в современный вариант, который называется улама. Доколумбовские стадионы для игры в мяч были найдены на территории всей Мезоамерики от Никарагуа на юге до штата Аризона на севере. Обнаруженные стадионы сильно отличаются в размерах, но все имеют длинные узкие поля, ограниченные стенами, от которых может отскакивать мяч. (ru)
|
_2.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_2.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
