Յոհան Էնկե

Յոհան Էնկե; գերմ.՝ Johann Franz Encke
Ծնվել է	սեպտեմբերի 23, 1791[…]; Համբուրգ, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է	օգոստոսի 26, 1865[…] (73 տարեկան); Բեռլին, Պրուսիայի թագավորություն կամ Շպանդաու, Բեռլին, Պրուսիայի թագավորություն
Գերեզման	Q61449460?
Քաղաքացիություն	Պրուսիայի թագավորություն
Մասնագիտություն	աստղագետ, համալսարանի դասախոս և մաթեմատիկոս
Հաստատություն(ներ)	Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան, HU Berlin և Seeberg Observatory?
Գործունեության ոլորտ	աստղագիտություն և մաթեմատիկա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Լեոպոլդինա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա և Բավարիական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Գյոթինգենի համալսարան, HU Berlin և Gelehrtenschule des Johanneums?
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Կառլ Գաուս
Եղել է գիտական ղեկավար	Karl Christian Bruhns?, Հենրիխ դ՛Արեստ, August Ephraim Kramer?, Լեոպոլդ Կրոնեկեր, Franz Woepcke? և Joseph Raatz?
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Թագավորական մեդալ Լալանդի մրցանակ և Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ
	Johann Franz Encke Վիքիպահեստում

Յոհան Էնկե (գերմ.՝ Johann Franz Encke, սեպտեմբերի 23, 1791(1791-09-23)^[1]^[2]^[3]^[…], Համբուրգ, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն^[4] - օգոստոսի 26, 1865(1865-08-26)^[1]^[3]^[5]^[…], Բեռլին, Պրուսիայի թագավորություն և Շպանդաու, Բեռլին, Պրուսիայի թագավորություն^[6]), գերմանացի աստղագետ։

Կենսագրություն

Յահան Ֆրանց Էնկեն ծնվել է 1791 թվականի սեպտեմբերի 23-ին Համբուրգում։ Կրթությունը ստացել է Գյոթինգենի համալսարանում^[13]։ 1816 թվականին եղել է Գոտա աստղադիտարանի աստղագետ։ 1825-1862 թվականներին եղել է Բեռլինի աստղադիտարանի տնօրեն^[13] և «Berliner astronomisches Jahrbuch» հրատարակության խմբագիր։

Էնկեին առաջին ճանաչումը բերել է իր արևային պարալաքսի սահմանման, Երկրից մինչև Արև հեռավորության, Արեգակնային համակարգի չափերի վերաբերյալ աշխատությունները։ Արևային պարալաքսի որոշման մեթոդի հիմքում ընկած էր Էդմունդ Հալլեյի գաղափարը Վեներայի անցումը Արևի սկավառակի միջով, որը տեղի է ունենում աշխարհի տարբեր կետերում։ 1761 և 1769 թվականներին տարբեր երկրներում կատարած դիտարկումները արժեքավոր նյութ են կազմել, որոնց ընդհանուր վերամշակումը կատարվել է Էնկեի կողմից և ստացվել է 8.5" պարալաքս, որը քիչ է տարբերվում է ներկա պահին ընդունված արժեքից (8,790"):

Կարևոր նշանակություն ունեն Էնկեի՝ գիսաստղին նվիրված հետազոտությունները, որը հետագայում ստացել է իր անունը։ 1819 թվականին սահմանել է, որ Պիեռ Մեշենի (1786) և Ժան-Լուի Պոնսի (1818) հայտնաբերած գիսաստղերը հանդիսանում են մեկ պարբերական գիսաստղ, որը շարժվում է էլիպսաձև ուղեծրով։ Էնկեի գիսաստղը հետաքրքիր գիսաստղերից մեկն է, քանի որ այն ունի շրջանառության ամենակարճ ժամանակաշրջանը և փոքր պերիխիյան հեռավորությունը^[13]։

1824 թվականին Էնկեն պարգևատրվել է Թագավորական աստղագիտական ընկերության ոսկե մեդալով։ 1829 թվականից եղել Պետերբուրգի Գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան պատվավոր անդամ։

Էնկեն նշանակալի դեր է խաղացել Կարլ Բրունկսի ճակատագրի վրա․ նրան հրավիրել է իր մոտ աստղադիտարան՝ դրանով իսկ աշխարհին բացահայտելով նոր մեծ աստղագետին։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Энке Иоганн Франц // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ Find A Grave — 1996.
↑ Энке, Иоганн Франц (ռուս.) // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.
↑ ^9,0 ^9,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ CONOR.Sl
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ ^13,0 ^13,1 ^13,2 «Энке, Иоганн-Франц». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Գրականություն

Колчинский И.Г., Корсунь А.А., Родригес М.Г Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп.. — Киев: Наукова думка, 1986. — 512 с.

Արտաքին հղումներ

«Энке, Иоганн Франц». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոհան Էնկե» հոդվածին։

[_66d0d75c7c9b14ba-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_f54823c052579bbf-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_401866762d08c455-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480

[_2d28c1f43c66a268-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Энке Иоганн Франц // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_7a9adfa58522dee4-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_14bda7039054c373-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_94a937b6f2da61f1-7] Find A Grave — 1996.

[_0a0d1d8d2b0497a8-8] Энке, Иоганн Франц (ռուս.) // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.

[_347510b9b0b66b62-9] 9,0 ^9,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_f414544452eeaff0-10] CONOR.Sl

[_0f845fcd086a0254-11] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_25b44e76daffe1f9-12] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[ЭСБЕ_1-13] 13,0 ^13,1 ^13,2 «Энке, Иоганн-Франц». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]