Gheorghe Asachi

Gheorghe Asachi

Portret Asachiego namalowany przez Konstantyna Daniela Stahiego.
Data i miejsce urodzenia	1 marca 1788 Herca
Data i miejsce śmierci	12 listopada 1869 Jassy
Zawód, zajęcie	poeta, malarz, historyk, tłumacz

Gheorghe Asachi (ur. 1 marca 1788 w Hercie, zm. 12 listopada 1869 w Jassach) – rumuński poeta, malarz, historyk, dramaturg i tłumacz. Oświeceniowy polimat i poliglota, jedna z najbardziej wpływowych postaci swej generacji. Asachi był cenionym dziennikarzem i politykiem, a także inżynierem lądowym oraz pedagogiem. Przez długi czas pracował jako urzędnik państwowy obarczony nadzorem nad mołdawiańskim szkolnictwem. Jego największymi sukcesami było wydanie Albina Românească, magazynu, który wywarł znaczący wpływ na kulturę ówczesnej Rumunii, i stworzenie Academia Mihăileană – uczelni, która jako pierwsza zastąpiła nauczanie po grecku nauczaniem w języku rumuńskim. Jego literackie dzieła łączyły założenia romantyczne z klasyczną myślą i były bogate w archaizmy i zapożyczenia z języka mołdawskiego.

Był kontrowersyjnym politykiem, popierającym ingerencję Imperialnej Rosji w Mołdawii. Odegrał kluczową rolę w tworzeniu Regulamentul Organic, ustawy organicznej, która wzmocniła rosyjski reżim. Był przeciwnikiem mołdawiańskich ruchów wyzwoleńczych, które doprowadziły do powstania w roku 1848. Razem z Mikołajem Vogoridem był zaangażowany w konflikt z liberałem Mihailem Kogălniceanu do tego stopnia, że próbowali razem zablokować unionistyczny projekt poprzez oszustwo wyborcze. Asachi był znany z łączności z cywilizacją zachodnią, dzięki któremu popierał zatrudnianie zagranicznych ekspertów z wielu dziedzin w szkolnictwie.