Przejdź do zawartości

Jedlinka (Jedlina-Zdrój)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jedlinka
część miasta
Ilustracja
Pałac Jedlinka
Państwo

 Polska

Województwo

dolnośląskie

Powiat

wałbrzyski

Miasto

Jedlina-Zdrój

W granicach miasta

13 listopada 1954[1]

SIMC

0984048

Wysokość

410-430[2] m n.p.m.

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

58-330

Tablice rejestracyjne

DB

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Jedlinka”
Ziemia50°42′51″N 16°21′42″E/50,714153 16,361672
Hostel Jedlinka, na pierwszym planie po lewej widoczny Fokker Dr.I (replika)
Browar Jedlinka
Piwa Browaru Jedlinka

Jedlinka (niem. Nieder-, Mittel-, Ober-Tannhausen) – część miasta Jedlina-Zdrój, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Jedlinka to dawna wieś, obecnie dzielnica Jedliny-Zdroju o długości około 2 km, leżąca na pograniczu Gór Wałbrzyskich i Gór Sowich, wzdłuż biegu Bystrzycy i jej lewego dopływu, na wysokości około 410–430 m n.p.m.[2]

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1946–1954 Jedlinka stanowiła gromadę w gminie Głuszyca w powiecie wałbrzyskim w województwie wrocławskim[3]. W związku z reformą administracyjną kraju jesienią 1954 weszła w większości (490 ha) w skład nowo utworzonej gromady Jedlina Zdrój (mniejszą część, 110 ha, włączono do gromady Głuszyca)[4]. 13 listopada 1954, po pięciu tygodniach, gromadę Jedlina Zdrój zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla, przez co Jedlinka stała się integralną częścią Jedliny-Zdroju[1]. 1 stycznia 1967 osiedle Jedlina Zdrój otrzymało status miasta, w związku z czym Jedlina została obszarem miejskiem[5].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Jedlinka powstała prawdopodobnie w połowie XIII wieku jako osada leśna[2]. W XVII wieku była to już duża wieś obejmująca znaczny obszar położony na północ od Głuszycy[2]. Od 1697 roku rozpoczęto lecznicze wykorzystywanie tutejszego źródła wody mineralnej, a w roku 1723 powstało tu uzdrowisko o nazwie Charlottenbrunn[2]. W XVIII wieku rozpoczęto eksploatację złóż węgla kamiennego, w 1742 roku powstała kopalnia Joseph[2]. W drugiej połowie XVIII wieś była dużym ośrodkiem tkactwa chałupniczego, a w 1771 roku powstał tu pierwszy bielnik[2]. Na początku XIX wieku wieś znacznie rozwinęła się, w 1840 roku składała się ona z trzech części w których było łącznie prawie 200 domów, pałac, dwa folwarki, 5 młynów wodnych, 2 gorzelnie, tartak, kościół, szkoła katolicka i wiele warsztatów rzemieślniczych[2]. Od połowy XIX wieku wieś została uzdrowiskowym zapleczem Jedliny-Zdroju, powstało tu kilka gospód, a w okolicy wytyczono szlaki turystyczne[2]. W 1910 roku miejscowość liczyła 1624 mieszkańców, w roku 1933 ich liczba wzrosła do 1772 osób[2]. W czasie II wojny światowej w miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[6]. Po 1945 roku charakter miejscowości nie zmienił się, nadal była to wieś rolniczo-przemysłowa[2]. W 1954 roku Jedlinkę administracyjnie włączono do Głuszycy, obecnie jest to część Jedliny-Zdroju[2].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:

  • zespół pałacowy z drugiej połowy XVIII wieku:

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Przez Jedlinkę przechodzi szlak turystyczny:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253
  2. a b c d e f g h i j k l m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 159-163. ISBN 83-85773-12-6.
  3. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  4. Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)
  5. Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318
  6. Abraham Kajzer, Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7.
  7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 187,188. [dostęp 2012-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]