Leon Dembowski (polityk)

Leon Dembowski
	; Jelita
Data i miejsce urodzenia	16 października 1789 ; Puławy
Data śmierci	11 stycznia 1878
Ojciec	Józef Dembowski
Matka	Konstancja Dembowska
Żona	Julia Korwin-Kochanowska,; Seweryna Chłędowska
Dzieci	Edward Dembowski,; Henryk Dembowski,; Jadwiga Dembowska,; Maria Dembowska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leon Dembowski herbu Jelita (ur. 16 października 1789 w Puławach, zm. 11 stycznia 1878) – polski polityk, kierownik wydziałów spraw wewnętrznych, sprawiedliwości i wojennego w Rządzie Tymczasowym w Królestwie Polskim w 1815 roku^[1], minister skarbu Rządu Narodowego Królestwa Polskiego w czasie powstania listopadowego, zaufany współpracownik księcia Adama Jerzego Czartoryskiego.

Dembowski pochodził z zamożnej polskiej rodziny ziemiańskiej, szeroko skoligaconej ze sferami arystokratycznymi. Jego rodzicami byli Józef i Konstancja z Narbuttów. Ojciec był właścicielem majątków Harmaki i Hałuzińce, rotmistrzem kawalerii narodowej i kawalerem orderu św. Stanisława.

Leon Dembowski organizował Gwardię Narodową oraz rezerwową dywizję departamentu lubelskiego w wojnie 1812 r. W 1815 został członkiem Rządu Tymczasowego. W Królestwie Polskim był posłem na sejm w 1820 i 1830 r. W 1830 r. został mianowany senatorem z tytułem kasztelana.

W czasie powstania listopadowego był członkiem Rady Administracyjnej. Należał do grona polityków przeciwnych walce z Rosją. Jako senator podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa^[2].

W latach 1861–1867 piastował urząd członka Rady Stanu Królestwa Polskiego (jak i dyrektora Komisji Rządowej Sprawiedliwości). Potem był jeszcze prezesem Najwyższej Komisji Edukacyjnej. Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy w 1825 roku^[3].

Był właścicielem majątków Bronice i Drzewice, które przynosiły mu dość spore dochody.

Z małżeństwa z Julią z Korwin Kochanowskich urodził się Edward. Z drugą żoną, Seweryną z Chłędowskich (siostrą jego synowej) miał syna Henryka oraz dwie córki – Jadwigę i Marię.

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w kwaterze numer 12, rząd 5, grób 17^[4]. Pozostawił po sobie obszerne pamiętniki, stanowiące cenne źródło wiedzy o jego czasach.

Był mistrzem obrzędów loży wolnomularskiej Wolność Odzyskana w 1815 roku^[5].

Przypisy

↑ Eugeniusz Wawrzkowicz, Leon Dembowski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. V, Kraków 1939–1946, s. 93–95.
↑ Dyayarusz Sejmu z R. 1830–1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 244.
↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 5, Warszawa 1931, s. 114.
↑ Cmentarz Stare Powązki: HENRYK DEMBOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 192.

Linki zewnętrzne

Wspomnienia L. Dembowskiego w zbiorach Biblioteki Narodowej – wersja cyfrowa na Polona.pl

[1] Eugeniusz Wawrzkowicz, Leon Dembowski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. V, Kraków 1939–1946, s. 93–95.

[2] Dyayarusz Sejmu z R. 1830–1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 244.

[3] Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 5, Warszawa 1931, s. 114.

[4] Cmentarz Stare Powązki: HENRYK DEMBOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .

[5] Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 192.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]