Stoposkoczek grzebykopalcy

Stoposkoczek grzebykopalcy
	Paradipus ctenodactylus
	(Vinogradov, 1929)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Rodzina	skoczkowate
Podrodzina	skoczki
Rodzaj	Paradipus; Vinogradov, 1930
Gatunek	stoposkoczek grzebykopalcy
Synonimy
	Scirtopoda ctenodactyla Vinogradov, 1929;
	Scirtopoda ctenodactyla Vinogradov, 1929;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies

Stoposkoczek grzebykopalcy^[5] (Paradipus ctenodactylus) – gatunek ssaka z podrodziny skoczki (Dipodinae) w obrębie rodziny skoczkowatych (Dipodidae).

Zasięg występowania

Stoposkoczek grzebykopalcy występuje na pustyniach Kara-kum i Kyzył-kum w Turkmenistanie, w Uzbekistanie i południowym Kazachstanie^[6].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1929 roku rosyjski zoolog Boris Winogradow nadając mu nazwę Scirtopoda ctenodactyla^[3]. Holotyp pochodził z Repetek, w Turkmenistanie^[7]. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju stoposkoczek^[5] który opisał w 1930 roku również Boris Winogradow^[2].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[6].

Etymologia

Paradipus: gr. παρα  para „blisko, obok”^[8]; rodzaj Dipus A.E.W. Zimmermann, 1780 (skoczek).
ctenodactylus: gr. κτεις kteis, κτενος ktenos „grzebień”^[9]; δακτυλος daktulos „palec”^[10].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 140–165 mm, długość ogona 180–225 mm, długość ucha 32–40 mm, długość tylnej stopy 75–84 mm; masa ciała 112–185 g^[11].

Ekologia

Stoposkoczek grzebykopalcy potrafi przemieszczać się z prędkością do 9 m/s. Wykonuje skoki o długości do 3 m, na wysokość do 1,5 m. Cechą charakterystyczną tego gatunku jest umiejętność wykonywania pionowych skoków w miejscu^[4].

Stoposkoczek grzebykopalcy zasiedla tereny piaszczystych pustyń porośniętych krzewami. Kopie nory o długości do 5 m, do 3 m w głąb poniżej powierzchni terenu. Młode przychodzą na świat 2 razy do roku w miotach po 1–6 (średnio 3–4). Młode samice nie mają miotu w pierwszym roku swojego życia. Stoposkoczek grzebykopalcy chętnie zjada młode pędy krzewów (zwykle z gatunku saksauł biały), trawy i nasiona. Najprawdopodobniej nie jada pokarmów pochodzenia zwierzęcego. Gdy temperatury powietrza spadają poniżej -16 do -18 °C, hibernuje^[4].

Przypisy

↑ Paradipus ctenodactylus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b B.S. Vinogradov. On the classiﬁcation of Dipodidae(Rodentia). I. Cranial and dental characters. „Известия Академии Наук СССР”. 10, s. 333, 1930. (ros. • ang.).
↑ ^a ^b B.S. Vinogradov. [On the classification of Dipodidae (Rodentia)]. „Doklady Akademii nauk SSSR”. 4, s. 248, 1929. (ros.).
↑ ^a ^b ^c F.F. Cassola F.F., Paradipus ctenodactylus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-29] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 322. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradipus ctenodactylus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-29].
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 161.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 63.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 67.
↑ J. Michaux & G. Shenbrot: Family Dipodidae (Jerboas). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 95–96. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Paradipus ctenodactylus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Vinogradov1930-2] B.S. Vinogradov. On the classiﬁcation of Dipodidae(Rodentia). I. Cranial and dental characters. „Известия Академии Наук СССР”. 10, s. 333, 1930. (ros. • ang.).

[Vinogradov1929-3] B.S. Vinogradov. [On the classification of Dipodidae (Rodentia)]. „Doklady Akademii nauk SSSR”. 4, s. 248, 1929. (ros.).

[iucn-4] F.F. Cassola F.F., Paradipus ctenodactylus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-29] (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 322. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradipus ctenodactylus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-29].

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=191_161]-8] Jaeger 1944 ↓, s. 161.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=93_63]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 63.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=97_67]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 67.

[Michaux&Shenbrot-11] J. Michaux & G. Shenbrot: Family Dipodidae (Jerboas). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 95–96. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]