Slubbaante
| Slubbaante; Slubb(e); Lepelbeck(aant);
Sabbeloont; Lepelschnuut; Lepeloont | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||
| Anas clypeata | ||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 |
De Slubbaante, ok Slubb(e), Sabbeloont, Lepelbeck(aant), Lepelschnuut un Lepeloont (Anas clypeata) is en Vagel ut de Familie vun de Aantenvagels (Anatidae). Dor höört se to dat Geslecht vun de Aanten an sik to. Düsse Aart leevt in grote Tahl up de nöördliche Halfkogel vun'e Eer. Se is en beten lüttjer, as de bekannte Graue Aante. Den Waart sien Smuckkleed is bannig bunt un sleiht en beten na de Bargaante hen. In'n Norden vun Middeleuropa brott de Slubbe faken, in'n Rest vun Middeleuropa hen un wenn.
Kennteken
[ännern | Bornkood ännern]De Slubbaante warrt bit hen to 50 cm groot. Wegen deit se 400 bit 1.100 g un ehre Flunken kann se bit hen to 80 cm utspannen. Dat lepelaardige Beck, wo se ehren Naam vun hett, warrt bit to 7 cm lang. Waart un Aante verscheelt sik bannig. De Kopp un'n Waart is dunker gröön. Dat Beck is deep dunker grau in'e Farv. De Bost is witt, de Ruggen düster mit wat witte Feddern dormank. In'e Midden vun de Flanken sitt wat roodbrune Placken. Vun unnen is de Steert swatt un mit en witten Band vun de Flanken afsett. De Steertfeddern in'e Midden sünd bruun mit'n witten Suum, bi de üteren Steertfeddern is düsse Suum wat breeder. De Iris in't Ooge is geel, de Been sünd rood. Bi't legen kann en de hellgrönen Vörflunken un den metallgrönen Flunkenspegel sehn. In sien Slichtkleed sütt de Waart ok nich anners ut, as dat Seken. Dat Seken sleiht mit sien bruun Feddermuster na de annern Seken vun dat Geslecht Anas. Sunnerlich sütt se ut, as dat Wiefken vun de Graue Aante. Man dör ehr Lepelbeck kann se doch vun de annern Aanten an sik ut'neen holen weern. De Slubbaante is nich sunnerlich bange. Flegen kann se bit hen to 85 km/h gau. Wenn se upjaagt warrt, flüggt se piel up, as de Krickaante. En Slubbaante kann bit hen to 20 Johre oold weern.
De plattdüütschen Naams
[ännern | Bornkood ännern]De plattdüütschen Naams verscheelt sik je na Region. In Oostfreesland heet se Slubbaant(e) oder Slubb(e), man ok Lepelbeck(aante). Slubbaante kummt woll vun dat Verb slubbern vun her, wat sabbelig drinken bedüden deit. Dat liggt dor an, datt de Aante mit ehren Snavel slubberig oder sabbelig dör dat Water geiht un dor dat Water mit upnehmen un sichten deit. In de Gegend vun Stood is ut densülvigen Grund de Naam Sabbeloont bekannt[1] Up Noordfreesch un Westfreesch het de Aante Slob un up Nedderlannsch Slobeend. Wenn de Aante bloß man Slubb(e) nömmt warrt, mag dat wat mit den freeschen Bruuk to doon hebben. Dat Beck is in de westlichen plattdüütschen Gemarken en annern Naam for Snavel. So versteiht sik de Naam Lepelbeck(aante) vun sülms. Peter Neuber vertellt in sien Wöörbook ut Dithmarschen, datt de Aante dor eenfach Lepeloont heet[2]. Dat is wohrschienlich torüch oversett ut dat Hoochdüütsche un keen olen plattdüütschen Naam.
Wo se vörkamen deit
[ännern | Bornkood ännern]Slubbaanten kaamt up de ganze nöördliche Halfkogel vör. Vun Eurasien bit Noordamerika leevt se dor an Binnenwaters, wo dat noog Freten in to finnen gifft. In Europa brott se in'n Osten vun Iesland, in Grootbritannien in Schottland, up de Orkney-Inseln un up de Hebriden, in grote Deele vun Westeuropa, Süüdskandinavien, Middel- un Oosteuropa. En bannige Populatschoon gifft dat in de Nedderlannen un denn eerst wedder in dat Baltikum.[3] Se mag Waters mit allerhand Planten un Reit in de Gemarken an't Över. Lüttje un luerlüttje Waters mag se lever lieden, as gröttere Seen un Dieke, wenn dor man bloß ok open Water to finnen is un nicht bloß Planten un Kruut.[4] Buten de Brödeltied is de Slubbaante ok an de Küst un an Soltseen to finnen. In Düütschland kann een düsse Aante sunnerlich in de Waddensee un up de Inseln vör de Küst an drepen. In'n Winter treckt de meisten Vagels ut Eurasien na West- un Süüdeuropa hen un na Afrika. Man an ehre Stäe treedt in'n Winter denn de Slubbaanten ut Fennoskandinavien un Russland.[5] Vagels ut dat Delta vun de Wolga treckt over Winter na Ägypten un Kenia hen. Ut Oostsibirien treckt Slubbaanten in'n Winter na Indochina, Süüdoostchina un in'n Süden vun Japan. Hn un wenn kaamt se ok bit na Australien un Neeseeland.[6] Ut Noordamerika treckt se in'n Winter an de Westküst vun de USA, na Mexiko oder in de Karibik.
Freten
[ännern | Bornkood ännern]De Slubbaante geiht mit ehren Snavel dör dat Water un sicht dor Plankton, Waterflöh, Insektenlarven, Worms, Pielepoggen un Glidder bi rut. Tosätzlich kann de Aante ok grünneln. Dor blifft se langer bi unner Water, as de annern Swemmaanten. Hen un wenn dükert se ok mol mit dat ganze Lief unner, sunnerlich in Moorseen, wenn se nich to deep sünd.[7]
Vermehren
[ännern | Bornkood ännern]
Vermehren kann de Aante sik, wenn se een Johr oold is. Al in'n laten Harvst kaamt de Paare tohopen. Vun April af an sünd se in ehre Brödelgemarken to finnen. Waart un Aante söökt tohopen den Platz for dat Nest. Bloß dat Seken boot denn dat Nest, nich wiet af vun't Water, goot versteken unner Planten. De Brödeltied geiht normolerwiese vun Mai bit Juni. De Eier weert in West- un Middeleuropa meist vun Mai bit Anfang Juni leggt.
Normolerwiese weert acht bit twölf Eier leggt. Wenn de Eier verlaren gaht oder dat Seken gifft dat Nest up, denn fangt se meist nich wedder mit en neet Nest an. Bröden deit bloß dat Seken. Alltohopen warrt 26 Dage lang brott. De Waart hollt sik in düsse Tied in de Neegde vun dat Nest up un wohrschaut, wenn Gefohr is. Wenn dat leste Küken utkrapen is, föhrt de Aante de Lüttjen stracks na dat Water hen un blifft mit jem dor mank de Planten. Flegen könnt de Jungen na 40 bit 45 Dage.
Bestand
[ännern | Bornkood ännern]
De gesamte Bestand an Brödelpaare in Europa is vun 1998 bit 2002 up bi 170.000 bit 210.000 Paare taxeert wurrn. Dor de meisten vun bröödt in Russland. In Middeleuropa sünd dat to de glieke Tied bi 13.000 bit 16.000 Paare ween, dormank bi 8.000 bit 9.000 Paare in de Nedderlannen un bi 2.100 bit 3.300 Paare in Düütschland. Man ok in Öösterriek gifft dat jummers noch bi 160 bit 330 Paare, de dor bröden doot. In de Swiez is de Slubbaante meist unbekannt.[8]
Systematik
[ännern | Bornkood ännern]
De Slubbaante höört to de Grupp vun de Slubbaanten, tohopen mit de Rode Slubbaante, de Austraalsche Slubbe un de Kapslubbe. Mank jem is de Rode Slubbe de lüttjeste Aart.
Borns
[ännern | Bornkood ännern]Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Kiek bi List vun Vagels up use WP
- ↑ Peter Neuber, Wöhner Wöör, S. 321
- ↑ Gooders und Boyer, S. 75
- ↑ Rutschke, Die Wildenten Europas, S. 242
- ↑ Bauer et al., S. 103
- ↑ Higgins, S. 1349
- ↑ Gooders und Boyer, S. 72
- ↑ Bauer et al., S. 104
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel und Wolfgang Fiedler (Rutg): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2
- T. Bartlett, Ducks And Geese - A Guide To Management, The Crowood Press, 2002, ISBN 1-85223-650-7
- John Gooders und Trevor Boyer: Ducks of Britain and the Northern Hemisphere, Dragon's World Ltd, Surrey 1986, ISBN 1-85028-022-3
- P. J. Higgins (Rutg): Handbook of Australian, New Zealand & Antarctic Birds, Band 1, Ratites to Ducks, Oxford University Press, Oxford 1990, ISBN 0195530683
- Hartmut Kolbe; Die Entenvögel der Welt, Ulmer Verlag 1999, ISBN 3-8001-7442-1
- Peter Neuber: Wöhrner Wöör, Wöhrden, 2001
- Erich Rutschke: Die Wildenten Europas – Biologie, Ökologie, Verhalten, Aula Verlag, Wiesbaden 1988, ISBN 3-89104-449-6
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
Kiek ok bi
[ännern | Bornkood ännern]