Rewolucja nikaraguańska
| zimna wojna | |||
 Nikaragua | |||
| Czas |
1978–1979 | ||
|---|---|---|---|
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
opresyjna polityka rządu | ||
| Wynik |
zwycięstwo rewolucjonistów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
Rewolucja nikaraguańska[1] – zbrojne powstanie antyrządowe z 1979 roku, które odsunęło od władzy w Nikaragui reżim Anastasio Somozy Debayle[1][2].
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Od czasów dwudziestolecia międzywojennego Nikaragua była politycznie i gospodarczo zdominowana przez klan Somozów. Pozbawiony poparcia w kraju reżim opierał swoje rządy na poparciu Stanów Zjednoczonych. W 1961 roku utworzony został antysomozistowski Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego, który przyjął rewolucyjno-militarny charakter[2][3][4]. Front Wyzwolenia Narodowego pierwsze akcje zbrojne przeciwko rządowi podjął już na początku lat 70.[5] Pomysł walki zbrojnej postulowany przez sandinistów nie zyskał w tym czasie większej aprobaty ludności. Radykalizacja społeczeństwa związana była ze wzrostem korupcji i pogłębieniem nędzy. Szczególne oburzenie ludności wywołało zachowanie Anastasio Somozy po trzęsieniu ziemi z roku 1972 (w jego wyniku zginęło około 10 tys. osób, a 50 tys. pozostało bez dachu nad głową)[6], kiedy to dyktator zdefraudował prawie całą pomoc międzynarodową[7].
Do pierwszej większej i udanej akcji ruchu oporu doszło pod koniec 1974 roku, gdy partyzanci zajęli dom ministra rolnictwa. Po tym, gdy ochrona ministra ostrzelała partyzantów, ci odpowiedzieli ogniem. W wymianie ognia zginął minister, a jako zakładników pojmano kilku krewnych dyktatora i urzędników państwowych[8]. W 1975 roku rząd wprowadził stan wyjątkowy – zaostrzył cenzurę prasy, a wszystkim przeciwnikom reżimu groziło internowanie i tortury[9].
Przebieg antyrządowego powstania
[edytuj | edytuj kod]Regularną rewolucję poprzedziło morderstwo lidera pokojowej opozycji Pedra Joaquína Chamorro Cardenala w styczniu 1978 roku. Morderstwo wywołało falę strajków i antyrządowych manifestacji oraz nasiliło akcje partyzanckie przeprowadzane przez Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego. Sukcesy powstańców połączone z coraz większym kryzysem rządów doprowadziły do wstrzymania pomocy dla reżimu nikaraguańskiego ze strony amerykańskiej administracji, a także politycznego i wojskowego wsparcia dla FSLN ze strony Wenezueli, Kostaryki i Panamy[1]. Sukcesy partyzantów doprowadziły do uruchomienia na początku 1979 roku rozmów międzynarodowych dotyczących zakończenia konfliktu. Do nasilenia walk ponownie doszło w kwietniu tego samego roku. FSLN przy pomocy Kuby, Panamy, Kostaryki i Meksyku znacznie rozbudowały potencjał wojskowy. Rewolucja zakończyła się 19 lipca 1979 roku zwycięstwem wojsk sandinistów w antyrządowym powstaniu i wkroczeniu ich wojsk do stolicy kraju, Managui[4][1].
Skutki
[edytuj | edytuj kod]Zwycięzcy rewolucjoniści w miejsce dotychczasowego rządu zainstalowali Rząd Odbudowy Narodowej[1][10]. Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego stworzył wokół siebie tzw. ruch sandinistowski, który stał się nieformalnym zapleczem rządu rewolucyjnego[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e rewolucja nikaraguańska, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-05-19].
- ↑ a b Nikaragua. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-05-19].
- ↑ a b Sandiniści na stronie encyklopedii Onet. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-30)].
- ↑ a b Ospina: Nikaragua. Cztery życia sandinizmu. Lewica.pl. [dostęp 2009-09-23].
- ↑ Davies Jr., Thomas M. M. (2002). Guerrilla Warfare. SR Books. s. 359. ISBN 0-8420-2678-9
- ↑ „NICARAGUA – A Country Study”. Country-data.com..
- ↑ Walker, Thomas (2003). Nicaragua (4th ed.). Cambridge, MA: Westview Press. s. 31. ISBN 0-8133-3882-4.
- ↑ Davies Jr., Thomas M. M. (2002). Guerrilla Warfare. SR Books. s. 359. ISBN 0-8420-2678-9.
- ↑ Lafeber, Walter (1993). Inevitable Revolutions: The United States in Central America. W. W. Norton & Company. s. 229. ISBN 0-393-30964-9.
- ↑ Nikaragua świętuje 30-lecie rewolucji sandinistowskiej.
